Hidroelektrik Santrallerde çevresel Akış Miktarının Belirlenmesi ve Çambaşı HES Örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Makine Fakültesi, Makine Müh.Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yakup KARAKOYUN

Danışman: Zehra Yumurtacı

Özet:

lkelerin gelişmişlik düzeyleri ile enerji kullanım miktarları arasında paralellik durumu mevcut olup ülkeler artan enerji talebini karşılamak için önceliği kendi öz kaynakları olmak üzere çeşitli enerji kaynaklarına yönelmektedir. Bu belirtilen genel durum ülkemiz için de geçerli olmakla beraber, Türkiye enerji politikasında üretim şekillerini çeşitlendirme yoluna gitmiştir. Bu yaklaşım çerçevesinde ülke genelinde mevcut olan hidroelektrik potansiyelin tamamının kullanılması amaçlanmıştır. Hidroelektrik santrallerin işletim prensibinde temel santral bileşeni olan suyun potansiyel enerjisinden faydalanma esastır. Yani su kavramı hidroelektrik santrallerde enerji üretimi için hayati öneme sahiptir. Suyun elektrik üretimindeki öneminin yanı sıra; su içinde bulunduğu havza boyunca bütün canlıları dolaylı ya da direkt olarak etkilemektedir. Bu çalışma kapsamında hidroelektrik santral projelerinde nehir yapısını bozmayacak, ekosistem bütünlüğüne zarar vermeyecek ve dolaylı olarak da elektrik üretiminde sürekliliği sağlayacak olan çevresel akış miktarının(can suyu) belirlenme yöntemleri incelenmiştir. Dünya genelinde kullanılan yöntemler irdelenip Türkiye'de kurulan nehir tipi santral olan Çambaşı Regülatörü ve Hidroelektrik santrali için hidrolojik yöntemler kullanılarak akış miktarı önermelerinde bulunulmuştur. Santral için çevresel akış miktarı belirlenirken Tennant metodu, Tessman metodu ve Debi Süreklilik Eğrisi metotları kullanılmıştır. Santral yapısında bulanan Çambaşı regülatörü ve Ögene regülatörü için ayrı ayrı hesaplamalar yapılmıştır. Hesaplamalar sonucunda her bir regülatör yapısı için çevresel akış miktarları belirlenmiştir. Ortaya çıkan değerler ile projede hesaplanan değer ve normal (doğal) akım değerleri karşılaştırılmıştır. Bu yapılan karşılaştırma ve araştırmalar sonucunda Türkiye'de hidroelektrik santraller projelendirilirken karar vericiler için çevresel akış miktarı belirlemede kullanılabilecek yöntemler önerilmiştir.