Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Asiye Nur Dumanlı
Danışman: Selim Aren
Özet:
Bu çalışmanın amacı Bitcoin fiyat dalgalanmalarının duygusal finans perspektifinden
değerlendirilmesidir. Bu amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak duygu analizi
yapılmış ve 01 Haziran 2017 – 31 Aralık 2020 tarihleri arasında Türkiye’de ana akım
medyada Bitcoin ile ilgili yayınlanan 13.552 haber değerlendirilmiştir. Haberler 2017
– 2020 yılları arasında yayınlanan Reuters Digital News raporlarına göre Türkiye’de
kullanıcıların en çok erişim sağladığı online kaynaklar arasından seçilmiş ve Interpress
firması aracılığıyla elde edilmiştir. Bitcoin fiyat verisi ise BtcTurk Borsası’ndan
alınmıştır.
Literatürde duygu analizi için kullanılan çeşitli Türkçe duygu kelimeleri belirlenmiş
olmakla birlikte kapsamlı bir araştırma için ihtiyaç duyulan genel kabul görmüş bir
Türkçe Duygu Sözlüğü yoktur. Bu sebeple ilk olarak duygu analizi için Türkçe Duygu
Sözlüğü oluşturulmuştur. Duygu sözlüğü çerçevesinde incelenen haber metinlerinin
analizi için göreli duygu kayması analizi yaklaşımı kullanılmış ve Phyton programla
diliyle yazılmış bir algoritma aracılığıyla analizler gerçekleştirilmiştir. Duygu skorları
ile fiyatlar arasındaki nedensellik ilişkilerini test etmek için de Toda ve Yamamoto
metodolojisi uygulanarak R programla diliyle Granger Nedensellik Testi yapılmıştır.
Yapılan analizler neticesinde Bitcoin fiyatlarının tarihi zirve ve çöküş yaşadığı
olağanüstü dönemlerde haber metinlerinden elde edilen duygu skorları ile Bitcoin
fiyatları arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yüksek korelasyonlar tespit
edilmiştir. Bu bulgu, ilgili dönemlerde anlatıların piyasaya hakim olup yön verdiğini,
anlatılar çerçevesinde şekillenen grup duygusu ve ayrık zihin yapısının bitcoin
fiyatlarına etki ettiğini göstermektedir.
Sonuç olarak bu çalışma ulusal literatüre duygusal finans yaklaşımını sunan ve bu
yaklaşım çerçevesinde finansal varlık fiyat hareketlerini açıklamaya ve
anlamlandırmaya çalışan öncü çalışmalardan biridir. Ayrıca oluşturduğu Türkçe
Duygu Sözlüğü ile ve bu sözlük yardımıyla haber metinlerinin analiz edilip duygu
skorları ile bitcoin fiyatları arasındaki ilişkiyi istatistiksel olarak göstermesi
bakımından da ulusal ve uluslararası literatüre katkı sağlamaktadır.