Mekân ve Bellek İlişkisinde Kültürel Miras Öğelerinin Yeri (Beşiktaş Örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Sehir Bölge Plan.Böl, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Elif AYDIN

Danışman: Berna Dikçınar Sel

Özet:

Birey, toplum ve mekân arasındaki ilişki kültürel miras ögelerinin korunması sürecinde giderek daha önemli hale gelmektedir. Bu durum kültürel miras ögelerinin mekânda deneyimlenen toplumsal ilişkilerin temsili olmasından kaynaklanmaktadır. Teknolojik ve ekonomik gelişmelerin kentsel yaşamda yol açtığı değişiklikler, mekânı ve mekânda kurulan ilişkilerin biçimini ve içeriğini de farklılaştırmıştır.

Gündelik yaşamın anlık ve gelip geçici kavramlar üzerinden şekillenmeye başlamasıyla birlikte mekânsal etkileşimde; devamlılığın, kalıcılığın ve değişmezlerin temsili olan kültürel miras ögelerinin anlamı ve yerini değiştirmiştir. Dolayısıyla bu durum tarihi çevrelerde kültürel miras ögelerin korunmasının sürdürülebilirliğini sağlamayı zorlaştırmaktadır.

Bu tez çalışmasında kültürel miras ögelerinin korunması probleminden yola çıkarak, gündelik yaşamda kültürel miras ögelerinin yeri ve bunun koruma sürecine katkısı irdelenmiştir. Araştırmanın amacı, bireylerin mekân deneyimine yönelik algılarının yere bağlılık durumunun gelişimine katkısını ve bunun koruma sürecine pozitif etkisini ortaya koymaktadır.

Çalışmada koruma sorunsalı, gündelik yaşamda mekân deneyimiyle temellendirildiği için kavramsal çerçeve yorumlayıcı yaklaşımla ele alınmıştır. Alan çalışması ise uzun yıllardır yerleşim görmekte olan ve belirtilen gelişmelere bağlı olarak kültürel miras ögelerinde koruma sorunu geliştiği tespit edilen Beşiktaş’ta gerçekleştirilmiştir. Araştırma yöntemi olarak gözlem ve anket teknikleri kullanılmıştır. Açık uçlu, çoktan seçmeli ve beşli likert ölçeğinde soruların yer aldığı anketler aracılığıyla, Beşiktaş’ın günlük kullanıcılarının mekânla kurdukları etkileşim üzerinden yere bağlılık durumları incelenmiştir. Kullanıcıların Beşiktaş’a yönelik algıları ve kullanım biçimleri bir arada ele alınarak mekânsal kimliğin tanımlayıcısı olan ögelerin ifade ettiği sembolik anlamın yitirilmesi ve bunun yol açtığı koruma sorunu tartışılmıştır.

 

 

Anahtar Kelimeler: Yere bağlılık, mekânsal kimlik, mekânsal algı, kültürel miras.