Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, MİMARLIK, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DEFNE GÜL KAYAOĞLU
Danışman: Togan Tong
Özet:
Düğüm, ilk insanlardan günümüze kadar kullanılan bir bağlama, taşıma,
yüzey oluşturma aracıdır. Düğümlerin bir araya gelmesiyle oluşan dokuma
ve örme sistemlerinin ilk çağlarda sıklıkla mimari bir öge olarak
kullanıldığı görülmektedir. Ancak, çağdaş mimari örneklerde, dokuma ve
örme sistemlerinin taşıyıcı özelliği geri planda kalmış, sadece cephede
süs elemanı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu problemin çözümü ile
ilgili farklı ülkelerde çeşitli araştırmalar yürütülmektedir. Konu ile
ilgili yapılan çalışmalar henüz prototip üretimi aşamasında olmasına
ragmen, hesaplamalı mimari tasarım alanında kendine bir yer bulmuştur.
Geleneksel dokuma türlerinden biri olan ve literatüre "Türk Düğümü" ismi
ile geçen "Gördes Düğümü" günümüzde halı dokumada en yaygın kullanılan
düğüm türüdür. Simetrik ve sağlam bir düğüm olması nedeniyle tercih
edilmektedir. Bulunan en eski dokuma tekstil ürünü olan Pazırık Halısı,
M.Ö. 5. yüzyılda bu düğüm tekniği ile dokunmuştur.
Bu tez kapsamında günümüz teknolojileri ile yeniden tasarlamak ve farklı
disiplinlerde de değerlendirilmesi üzerine bir örnek oluşturmak
amacıyla Gördes Düğümü seçilmiştir. Bu tekniğin incelenmesi ve sayısal
ortama aktarılarak farklı yüzey çalışmaları yapılması sonucunda, kesiti
değişmeyen lineer ve dönel yüzeylerde Gördes Düğümü ile örüntüler elde
etmek üzerine çalışılmıştır. Çalışmanın ilerleyen kısmında, düğüm
sayısı, kesit çizgisi gibi değişkenlerin tasarıma etkisi ve mimari yüzey
olarak kullanımı üzerine örnekler incelenmiştir.
Çalışmanın 1. Bölümünde, Gördes Düğümü'nün literatürdeki yeri ve dokuma-
örme tekniklerini sayısal ortamda oluşturarak mimarlık disiplininde
yeni üretimler ortaya koymak amacıyla yapılan araştırmalar
açıklanmıştır.
Çalışmanın 2. Bölümünde, yüzey oluşturan düğüm türleri incelenmiş ve
karşılaştırılmıştır. Daha sonra, Gördes ve İran düğüm türlerinin
ayrıntılı açıklaması ve analizi yapılmıştır.
Çalışmanın 3. Bölümünde, mimarlık disiplininde dokuma- örme
tekniklerinin kullanımı yöntemiyle inşa edilmiş geleneksel ve çağdaş
örnekler incelenmiş ve karşılaştırımıştır. Ayrıca, dokuma- örme
tekniklerini sayısal ortamda geliştirerek mimari mekanlar oluşturma ile
ilgili seçilen örnekler karşılaştırılarak incelenmiştir.
Çalışmanın 4. Bölümünde, Rhino programı üzerinde çalışan Grasshopper
eklentisi ile Gördes Düğümü'nün sayısal ortamda tekrar oluşturulması
ayrıntılı olarak açıklanmış ve belirlenen parametrelerin değişiminin
modele etkisi anlatılmıştır. Elde edilen modellerin mimari mekan olarak
kullanımı üzerine öneriler geliştirilmiştir.
Çalışmanın 5. Bölümünde ise, çalışma ile elde edilen sonuçlar ve
gelecekte yapılması öngörülen çalışmalar ele alınmıştır.