ABD Dış Politikasında Jeoekonomi Stratejileri: Rusya Örneği


Okur M. A. (Yürütücü), Şahin M.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Temmuz 2021
  • Bitiş Tarihi: Temmuz 2023

Proje Özeti

Bu lisansüstü tez projesi, ekonomik araçların stratejik amaçlarla dış politikada kullanımı ifadesinde kendini bulan jeoekonominin ABD Dış Politikasında uluslararası düzende yaşanan değişimlerle birlikte farklı biçimlerde ancak aktif olarak kullanıldığı varsayımı hakkındadır.
Projede ABD dış politikasında jeoekonominin kullanımı Rusya özelinde araştırılmaktadır. Bu meyanda projenin amacı ABD’nin Rusya Politikasındaki siyasal etki amaçlayan ekonomik eylemleri, jeoekonomi kavramı izah edebilmektir. Bir kavram ve dış politika pratiği olan jeoekonomi, bir ülkenin başka bir ülkeye yönelik politikasındaki amaçlarını ekonomik araçları kullanarak elde etme girişimini ifade etmektedir. ABD, bu doğrultuda Rusya’ya karşı olan dış politikasında jeoekonomiyi iki farklı biçimiyle kullanmıştır: Rusya’nın uluslararası düzene dahil edilmesi ve bu politikanın işlevsizliğinin görülmesinin ardından, Rusya’nın uluslararası düzenden dışlanması.

Proje sürecinde yapılacak araştırma ve analizler sonucunda oluşacak olan bilgi üç temel önemi haizdir. İlk olarak jeoekonomi kavramı uluslararası literatür boyutunda geliştirilmektedir. Projede jeoekonomi, “Dışlayıcı Jeoekonomi” (Exclusive Geoeconomics) ve “Kapsayıcı Jeoekonomi” (Inclusive Geoeconomics) şeklinde ikili bir tasnife tabi tutularak alana ait literatüre iki yeni kavramla katkıda bulunulacaktır. Kapsayıcı jeoekonominin teorik bileşeni olarak liberal kurumsalcılık; dışlayıcı jeoekonominin teorik bileşeni olarak ise neoklasik realizm belirlenmiştir. Projenin ikinci önemi uluslararası ilişkilerde günümüzde devletlerin çok sık başvurdukları bir araç olmasına rağmen yeterince analize konu olmamış jeoekonomi literatürünü Türkçeye taşımasından ileri gelmektedir. Jeoekonomi alanında Türkçe literatür yok mesabesindedir. Türkçe uluslararası ilişkiler literatürünün jeoekonomi alanında geliştirilmesi proje yoluyla sağlanacaktır. Projenin üçüncü önemi literatürde sık karşılaşıldığı haliyle ABD’nin Rusya politikasını güvenlikçi bakış açısı ve bileşenleriyle değil ekonomik araçların kullanımı perspektifinde analiz ediyor olmasından kaynaklanmaktadır. Çalışma, bu alandaki çalışmalarda azınlık kabul edilebilecek bir tarafta yer alarak ABD dış politikasını güvenliğin aktüel boyutlarına riayet eden bir perspektifle ele alacaktır.