Akademik Veri Yönetim Sistemi
Can Z., Yege Y.(Yürütücü), Sönmez D., Akbal O. A.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Bu araştırmada iyonosferin konumlandırma sistemleri (GNSS) üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve bu etkinin sistemler üzerinde oluşturabileceği hatalara çözüm üretmek amaçlanmaktadır. Jeomanyetik fırtına ve/veya günlük olarak iyonosferdeki toplam elektron içeriğine doğrudan veya dolaylı olarak etki edebilecek tüm etmenlerin hesaba katılması gerekmektedir. Bu veriler birçok farklı şekilde elde edilmeli (örneğin, GNSS sistemleri verileri, iyonosonda verileri), gerekli yazılımlar kullanılarak ya da geliştirilerek okunmalı, toplam elektron içeriğine (TEC) etki eden güneş tabanlı etmenler, kozmik düzeydeki etmenler, yerküre tabanlı etmenler sıkı şekilde takip edilmeli ve sakin bir gün ile yoğun jeomanyetik fırtına yaşanan günler bu etkiler ışığında karşılaştırılmalıdır. İyonosferin kimyasal yapısı da yerküre bazlı etkiler ışığında değişim sergileyebilir. Yanardağ patlaması, tsunami oluşumu veya litosferdeki bir fay kırığından açığa çıkan gazlar atmosfere karışabilir. Örneğin radyum elementinin izotopu olan 226Ra’nın bozunma ürünü olan radon gazı farklı yüksekliklerde iyonlaşmaya katkıda bulunur. Bu doğrudan veya dolaylı olarak iyonosferin etkilenebileceği anlamına gelmektedir. Çok disiplinli ve birçok değişkene sahip bu karmaşık yapıyı tam olarak anlayabilmek, etkin ve doğru sonuçlar sağlayabilmek adına iyonosferi, ona etkiyen birçok faktörü ele alarak incelemeliyiz. Tüm bu incelemeler ve ulaşılan sonuçlar ışığında günlük hayatta belki de ölümcül hatalara sebebiyet verebilecek konumlandırma sistemi yanlışlıkları düzeltilebilir, doğal afet gibi insanlık için kritik durumların uzay havası ile olabilecek potansiyel ilişkisi hakkında daha fazla bilgi sahibi olunabilir, radyo haberleşmeleri ve yayınları, amatör radyoculuk eylemleri gibi faaliyet alanlarında yaşanabilecek sorunlar minimuma indirilebilir.