ULUKAYA S. (Yürütücü), AKTÜRK B., Abolfathi M.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Alkalilerle aktive edilen malzemeler (AAM), yapı
endüstrisinde kullanılan geleneksel Portland çimentosu ile (OPC) üretilen
betonların sebep olduğu CO2 emisiyonlarının
azaltılması ve bertaraf edilmesi açısından önemli bir rol oynamaktadırlar. AAM
kaolinitik killer, cüruf ve uçucu kül gibi doğal puzolanlar, endüstriyel yan
ürün ve atıkların herhangi bir alkali çözeltisiyle bir araya getirelerek üretildiği
malzemelerdir. Bu sebeple AAM, OPC sistemlerine nazaran daha çevre dostu bağlayıcılar
olarak nitelendirilebilirler.
Alkalilerle aktive edilen yüksek fırın cürufu (AAS)
sistemleri hakkında yapılan daha önceki çalışmalarda genellikle sodyum
hidroksit (NH) sodyum silikat (NS) aktivatörleri kullanılmıştır. Bu çalışmada,
Türkiye’nin ikinci en büyük rezervine sahip olduğu sodyum karbonat (NC)
aktivatörü tercih edilmiştir. NC diğer aktivatörlere göre daha çevre dostu ve
ekonomik olmasına rağmen, uzun süren priz süresi, düşük erken dayanım gibi
olumsuz özellikleri bulunmaktadır.
NC ile aktive edilen AAS’lerin başlangıç hidratasyon
ürünleri kalsit ve gaylusit gibi fazlardır. İlerleyen yaşlarda ise kalsiyum
alüminyum silikat hidrat (C-A-S-H) ve hidrotalsit gibi daha kararlı ürünlerin
oluşması ile NH ve NS ile aktive edilen sistemlere göre daha yüksek dayanımlar
elde edilebilmektedir. NC ile aktive edilen
cüruf sistemleri hakkındaki geçmiş çalışmalarda genel olarak, priz süresinin
hızlandırılması ve erken yaş dayanımının iyileştirilmesi konularına
odaklanılmıştır.
Bu çalışmada, reaktif
magnezyum
oksit (MG) ve metakaolin (MK) ikameli NC ile aktive edilen cüruflu pasta ve
harç serilerinin ortam koşullarında ve hızlandırılmış karbonatlaşma etkisi
altında dayanım gelişimi, içyapı özellikleri ve klor geçirimliliği özellikleri
araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara
göre MG’nin %10 ikameli olarak kullanımı ile MG’nin %10, MK’nın %5 ikameli
olarak birlikte kullanıldığı seride artan kararlı ürünlerin oluşumu sonucunda
karbonatlaşma ve klor geçirimliliğinde iyileşmeler gözlemlenmiştir. İçyapı
analizleri ile üretilen karışımların ortam koşullarında ve karbonatlaşma etkisi
altındaki dayanım gelişimi irdelenmiştir. MG ve MK katkılı NC ile aktive
edilmiş cüruf esaslı sistemlerin
mekanik ve durabilite özelliklerine dair detaylı bilgi sunan bu çalışmanın
literatüre katkıda bulunacağı düşünülmektedir.