Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yağmur Ş., Aslangiri B.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2025 - 2026
Türkiye’de tüketilen toplam enerji
miktarının %20’si aydınlatma için kullanılmaktadır (Çolak, 2003). Bu enerji
miktarının azaltılması ve enerjinin verimli kullanılması ülke ekonomisi için
önemlidir. Türkiye Cumhuriyeti On İkinci 5 yıllık
kalkınma planı hedeflerine yönelik olarak; İklim risklerine karşı, uluslararası
iklim değişikliği müzakereleri, Paris Anlaşması ve Türkiye’nin Ulusal Katkı
Beyanı çerçevesinde ulusal koşullar gözetilerek; sera gazı emisyonlarının
azaltılması ile ilgili düzenlemelerin yapılması da araştırmanın hipotezini
destekler niteliktedir.
Literatürde derslik yapılarında yeterli
aydınlık düzeyinin sağlanması ile ilgili çalışmaların çoğunda günışığı ile
yapay aydınlatma tasarımı birlikte kullanılmıştır. Günışığından yeterli miktarda yararlanabilmenin ölçüsü, öncelikle
yapının bulunduğu bölgenin iklimsel koşullarına (konum), ardından günışığından
yararlanma miktarını belirleyen çevredeki engellerin varlığına ve hacmin saydamlık
oranına bağlıdır. Sadece günışığı ile yeterli aydınlık düzeyinin sağlamaya
yönelik yapılan çalışmalarda, hacmin çevresel koşullarından dış engel
mesafesinin oluşturduğu negatif duruma çözüm arayan bir çalışmaya
rastlanmamıştır.
Bu
çalışmada EN 17037 Standardı dikkate alınarak hacmin dış engel koşulları ile
hacmin cephesinin saydamlık oranlarının hacimlerdeki günışığı ile yeterli
aydınlık düzeyini oluşturmaya etkisi araştırılacaktır. Bu sayede farklı dış
engel koşullarında tasarlanacak bir hacmin saydamlık oranının belirlenmesi ile
ilgili veriler elde edilecektir. Bu çalışma için Yıldız Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi’nde iki ayrı derslik seçilmiştir (Şekil 1). Bu dersliklerden
biri batı cephesinde diğeri ise doğu cephesinde bulunmaktadır. Bu dersliklerde
21 Mart, 21 Haziran, 21 Eylül ve 21 Aralık tarihlerinde yerinde ölçümler
yapılacak ve DIALux programı kullanılarak aynı gün ve saatler için
simülasyonlar yapılacaktır. Mevcut durumun simülasyonları ile birlikte modeldeki
dış engel koşulları ve saydamlık oranları değiştirilerek günışığı standardına
uygun veriler elde edilmeye çalışılacaktır. Simülasyona eklenecek farklı dış
engel koşullarına veri oluşturması için İstanbul’daki eğitim yapılarında
inceleme yapılacaktır.
Mimarlara ve mimar adaylarına ön tasarım evresinde yararlı olacak rehber niteliğindeki bu çalışma, günışığına yönelik çözümlerin pratik bir şekilde ulaşılabilir olması, günışığı aydınlığının sürdürülebilirliği, insan sağlığına olumlu etki ve çevreye katkı oluşturması açısından önem taşımaktadır. Mimari hacimlerin günışığı standardı bağlamında aydınlatılması, söz konusu bilginin toplum içinde yaygınlaşması ve enerji tüketiminin azaltılması, ülke ekonomisine katkı sağlaması açısından da önemlidir.