İstanbul ve Yakın Çevresinin Tarımsal Kimliği Korunan Mahallelerinin Pandemi Döneminde Gıda Tedariğinde Öne Çıkan Önemi: Silivri Örneği


Aysu G., Seyhan Ç.(Yürütücü)

TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2023

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Aralık 2022
  • Bitiş Tarihi: Kasım 2023

Proje Özeti

Sürdürülebilir, eşitlikçi ve kapsayıcı bir dünya için yeterli düzeyde gıdaya erişim temel bir insan hakkıdır. Başta kırılgan gruplar olmak üzere her bireyin gıdaya erişimi güvence altına alınmalıdır. Birleşmiş Milletlerin 2030 Sürdürülebilir Küresel Amaçlarından ikincisi olan “Açlığa Son” hedefi bu noktada öne çıkmaktadır. Bu hedef ile ülkeler; açlığı bitirmeyi, gıda güvenliğine ve iyi beslenmeye ulaşmayı, sürdürülebilir tarımı desteklemeyi amaçlamaktadır. Bu proje sürdürülebilirlik çerçevesi altında ‘’Açlığa Son’’ hedefini benimsemiştir. Bir örneğini pandemi döneminde deneyimlediğimiz gıda tedariğindeki kırılganlıkların önlenmesine yönelik olarak tarım kimliğini koruyan Silivri ilçesinin mahalleleri gibi çeper mahallelerin potansiyelinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Toplam nüfusu 209.014 olan Silivri ilçesinde 2020 verilerine göre Çiftçi Kayıt Sistemi(ÇKS)’ne kayıtlı 2039 çiftçi bulunmaktadır. 2020 verilerine göre İstanbul’da Çiftçi Kayıt Sistemi(ÇKS)’ne kayıtlı 3475 çiftçinin 2039’u Silivri ilçesinde bulunması İstanbul için Silivri’nin tarımsal kimliği sürdürmede ve gıda tedariğinde bir potansiyel olduğunu göstermektedir. İlçenin yaklaşık %58’i tarım arazisinden oluşmaktadır ve birçok mahallenin sektörel kimliği tarımdır. Bu mahalleler Akören, Alipaşa, Kadıköy, Kurfallı, Fener, Gazitepe, İsmetpaşa, Çeltik, Balaban, Büyüksinekli, Küçüksinekli, Küçüksinekli, Gümüşyaka, Beyciler ve Bekirli mahalleleridir. Proje çalışmasında öncelikle Silivri Tarım ve Ormancılık İlçe Müdürlüğü, İstanbul Tarım ve Ormancılık İl Müdürlüğü, Silivri Ziraat Odası, TÜİK gibi kurumlardan Silivri ilçesi mahalleler bazında üretim miktarı, 2021 Silivri ilçesi mahalleler bazında Çiftçi Kayıt Sistemi(ÇKS)’ne kayıtlı çiftçi sayısı, ürün deseni ve Silivri mahallelerinden ürünlerin gönderildiği lokasyonlar, Silivri arazi kullanım kabiliyeti verileri alınacaktır. Muhtarlar ve çiftçiler ile ArcGIS Survey123 programı üzerinden yapılacak olan anketlerden tarımsal üretim miktarı, mahalle bazında tarım ürün deseni ve tarım ürün desenindeki kayıplara da ulaşılacaktır. Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama bölümü 2. Sınıf dersi olan Planlama-4 stüdyosu 2021-2022 bahar yarıyılı Silivri ölçeğinde yapılan analiz çalışmalarından elde edilen veriler ile alınan güncel veriler karşılaştırılacaktır. Ayrıca mahallelerdeki tedariğin tarımsal ürünlerin dağıtım verilerinin elde edilmesi ve yaygın etkisine Verilerin girişinin ve düzenlenmesinin ardından ArcGIS Survey123 programı veri tabanına işlenmiş bilgiler ArcGIS Pro programı içerisinde analiz edilecek ve mekansallaştırılacaktır. Ürün çeşitlerinin Silivri ilçesi mahallelerinin mekânsal analiz dağılımı sonucunda mevcut ürün deseni, üretim miktarı, geçtiğimiz 30 yıl içerisindeki ürün deseni kaybı ortaya konacaktır. 30 yıl denmesinin sebebi 1992 yılında yapılan D-100 otoyolunun Silivri mahalleleri için tarımı ne derece etkilediğini gözlemlemek ve değerlendirmektir. Bunun neticesinde Silivri ilçesindeki mahallelerin tarımsal kimliğini koruyacak ve kalkınmasını sağlayacak öneriler geliştirmek projenin öncelikli hedeflerindendir. Bununla birlikte gıda tedariğinde sürdürülebilirliği sağlamak adına kırılganlıklara neden olan krizlerin yol açtığı tedarik zincirindeki kırılmaların önüne geçecek İstanbul ve çevresi için öne çıkan potansiyellerini saptamaktır. Böylece Silivri bölgesinin gelişme kapasitelerine ilişkin somut verilerinin etkisi gözlenmiş olacaktır.

Bu çalışma ile elde edilecek sonuç doğrultusunda Silivri ilçesinin tarımsal kimliği korunan ve tarım potansiyeli olan mahallelerin tarım kimliğini kaybetmemeleri, yerel halkın tarıma teşviğini ve katılımını arttırmak, İstanbul için gıda tedariğindeki sürdürülebilirliği sağlamak ve geliştirmek amaçlanmıştır. Silivri’nin İstanbul’un gıda tedariği temini açısından yakın lokasyonda bulunması ile birlikte potansiyelini değerlendirmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sürdürüebilirlik, Tarımsal Üretim, Pandemi, Gıda Tedariği