Akademik Veri Yönetim Sistemi
AVLAR E. (Yürütücü), YILMAZ H. S., KORKMAZ E.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2020
Yangınlarda, kullanıcıların binayı güvenli bir biçimde terk etmesini sağlayan kaçış
merdivenlerinin önemi büyüktür. Kullanıcıların yalnızca binalara kolay erişebilmeleri değil, aynı
zamanda kaçışları da güvenli ortam koşullarında gerçekleştirmeleri beklenmektedir. Böylece
binaya erişimle güvenli çıkış arasındaki bağlantı kurulabilir. Kaçış merdivenleri bina içinde
(yangın çıkış merdivenleri) ve bina dışında (yangın kaçış merdivenleri) düzenlenebilmektedir.
Bina içinde düzenlenen yangın çıkış merdivenlerinde güvenlik açısından daha iyi korunum
sağlanırken, yangın kaçış merdivenlerinin kullanım koşulları yetersiz kalabilmektedir. Yangın
kaçış merdivenlerinde erişime ve kullanıma yönelik sorunların var olması ve sürekliliği
nedeniyle yapı kullanım güvenliği açısından riskler bulunmaktadır. Bu nedenle yangın anında
binalardan kaçışın hem kolay ve hızlı hem de kullanıcı güvenliği açısından tehlike
oluşturmayacak bir biçimde sağlanabilmesi için, mevcut binalardaki yangın kaçış
merdivenlerinin fiziki koşulları gözden geçirilmelidir. Yapılan literatür araştırmasında, bu alanda
kapsamlı bir araştırmaya gereksinim olduğu belirlenmiştir.
Bu projede, mevcut yapılarda bulunan dış kaçış merdivenlerindeki riskler analiz edilmektedir.
Çalışmada öncelikle yangın kaçış merdivenlerindeki tehlikelerin belirlenmesi için alan çalışması
yapılmıştır. Alan çalışması, dünyanın en büyük metropollerinden biri olan İstanbul’un Beşiktaş,
Beyoğlu ve Şişli ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Her ilçede 200 bina olmak üzere, toplam 600
binadan veri toplanarak gerçekleştirilen alan çalışmasında, yangın kaçış merdivenlerinde
kullanıcılar için, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe uymayan çok sayıda
uygulamayla ve yapı kullanım güvenliği açısından farklı tehlike kaynaklarıyla karşılaşılmıştır.
Sonrasında uygulanan tehlike kaynaklarının risk analiz çalışmasında, Avlar ve Yıldırım
tarafından 2019 yılında geliştirilen Yangın Kaçış Merdivenleri - Risk Analizi Modeli (DKMRAM) kullanılmıştır. Çok sayıda tehlike kaynağının var olması ve sürekliliği nedeniyle ilçelerde
yapı kullanımı riskli bulunmuştur. Yangın kaçış merdivenlerindeki tehlikelerin kontrol altına
alınabilmesi için öncelikle merdivenler ulusal yasadaki kurallara uygun duruma getirilmeli ve
çalışmada geliştirilen öneriler doğrultusunda tehlikeler ortadan kaldırılmalıdır. Böylece
yangınlarda kullanıcılar binadan hızlı, kolay ve güvenli bir biçimde tahliye edilebilecektir.