Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uzar A. M. (Yürütücü), Musaoğlu N., Kılıç B., Bayrak O. C., Bilgili A., Arda T.
TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2026
Depremler, dünyanın birçok bölgesinde yaşanan ve çok büyük yıkımlara yol açabilen oldukça tehlikeli doğal afetlerdir. Afet yönetimi; afet sırası ve sonrasında alınması gereken önlemler ve yapılması gereken çalışmaların planlanması, koordine edilmesi ve etkin olarak uygulanabilmesi için mevcut imkân ve kaynakların kullanılmasını gerektiren, çok yönlü, çok disiplinli ve karmaşık bir yönetim sürecidir. Uzaktan algılama yöntemleri, uydu görüntüleri aracılığıyla geniş alanları yüksek çözünürlükle kapsama olanağı sağlamasının yanısıra afet bölgelerinde durum değerlendirilmesinde çözüm sunmaktadır. Uydu görüntülerinde yapılacak analizlerin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile entegrasyonu; analiz sonuçlarının arazi kullanımı bilgileriyle eşleştirilerek konumsal sorgulamaların yapılmasına imkân sağlamaktadır.
Önerilen projede üretken yapay zeka modelleri kullanılarak İstanbul’ daki yerleşim bölgelerinde ve yol, liman, havalimanı pisti ulaşım ağlarına yönelik farklı seviyelerde yapay yıkım ve taşkın görüntüleri üretilerek hasar haritaları oluşturulacaktır. Pleidas ve SPOT uydu görüntülerinin yanısıra ülkemizin veri bağımsızlığının sağlanabilmesi için IMECE ve Göktürk-1 uydu görüntüleri kullanılacaktır. Yıkım haritaları ve ulaşım ağları her bir binada yaşayan insan sayısı verisiyle birleştirilecek olup yerleşim bölgeleri ve ulaşım ağlarına ait yıkım haritalarının, ulaşım ağı analizinin ve nüfus bilgisinin CBS’ ye entegrasyonuyla arama-kurtarma ve insani yardım faaliyetlerinde kullanılabilecek bir altlık veri oluşturulacaktır. Bu sayede afet sonrasında hasar tespitinin otomatik yapılması, arama-kurtarma ve insani yardım faaliyetlerinin organize edilmesi, insan gücü ve lojistik kaynaklarının etkin kullanımını sağlayacak bir sistem oluşturulacaktır. Geliştirilecek olan modeller İstanbul özelinde eğitilecek olmasına rağmen, bu modeller ülkemizin başka bir yerinde gerçekleşebilecek olası depremlerin ardından elde edilecek uydu görüntülerinde de kullanılabilecektir. Bir başka deyişle, bu proje kapsamında üretilecek olan modellerin transfer edilebilir ve genelleştirilebilir olması sağlanacaktır.