Özbakır B. A. (Yürütücü), Kurtarır E., Biricik G., Kırdar M. G.
TÜBİTAK Projesi, 2018 - 2020
Proje Özeti |
2012 yılından itibaren Suriye’den gelen kitlesel göç sebebiyle Türkiye geçiş ülkesi niteliğini değiştirerek dünyadaki en kalabalık ev sahibi ülke haline gelmiştir. Fakat bu büyüklükteki bir göç için yasal, yönetsel ve toplumsal olarak hazırlıksız yakalanılmıştır. Halbuki hem mültecilerin haklarının gözetilebilmesi için, hem de yerel nüfusla kentsel yaşamda uyumlu bir geleceğin yaratılabilmesi için, gittikçe kalıcı hale gelen bu göçmen nüfusun toplumsal uyum süreçlerinin planlı biçimde yönetilmesi kaçınılmaz bir zorunluluktur. Bu sürecin yönetilebilmesi için yerel dinamiklerin keşfedilmesi ve yasal/yönetsel çerçevede yerel yönetimlerin etkin hale getirilmesi hayati derecede önemli bir husustur. Bu proje öncelikli olarak “kapsayıcı bir toplum olma” yönünde göçmenler ve yerel toplum arasındaki adaptasyon ve uyum süreçlerinin halihazırda nasıl oluştuğu ve geliştiğinin çok boyutlu, çok ölçekli ve çok mekanlı keşfedici bir araştırmaya dayalı analiz edecektir. Söz konusu hedefe yönelik, ülkemize özgü bir kavramsal çerçeve ve bu çerçeveyi operasyonel hale getirmek üzere bir “sosyal inovasyon deneyi” gerçekleştirecektir. Adaptasyon ve uyum süreçlerinin karşılıklı deneyimlenmesi amacı ile örnek kentler olarak seçilen Hatay, İzmir ve İstanbul’da alt çalışma bölgelerindeki Suriyeli Göçmenler ve Yerel Topluluklar arasından seçilecek alt temsil grubu ile “yaşayan laboratuvar-living lab” yöntemi ile her üç kent için “sosyal inovasyon deneyi” gerçekleştirilecektir. Söz konusu deneyler;
i) kentsel mekanda fiziksel olarak belirli bir süre için inşa edilerek yerel toplum ve göçmen etkileşiminin analiz edilmesi,
ii) web tabanlı ve akıllı mobil cihaz uyumlu platform üzerinden sanal ortamda (virtual space) yerel toplum ve göçmen etkileşiminin analiz edilmesi ve
iii) her üç kent için oluşturulan laboratuvarların bir ağ yapı içerisinde etkileşimli çalışmasını kapsayacaktır.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek olan “yaşayan laboratuvar” deneyinin önemli hedeflerinden birisi, göçmenler ve yerel toplum arasındaki adaptasyon ve uyum süreçlerinde hangi parametrelerin hangi tür mekanda (fiziksel veya sanal) ve hangi boyutlarda var olabildiği veya olamadığının test edilebilmesidir. Söz konusu deney ve atölyeler sonunda elde edilecek bulgular sonucunda proje, ülkemize özgü boyutları da içerecek biçimde literatür ve uygulamalarda ilk kez “kapsayıcı kent indeksi” oluşturmayı hedeflemekte ve söz konusu indeksin mekânsal ve çok boyutsal dağılımının analizi aracılığı ile “politika ve strateji yol haritası”nı üretebilmeyi hedeflemektedir. Çalışma yukarıda özetlenen boyutları sebebiyle, kentsel mültecilere ilişkin ülkemizde yapılan araştırmalar arasında ilk kez denenecek olup, gerek kavramsal gerekse yöntemsel olarak yenilikçi bir bakış açısı sunmaktadır.
Proje toplamda 24 ay süreli olup, üç farklı alt proje yine üç farklı ekiple yürütülecektir. Söz konusu proje ekipleri farklı disiplinlerden oluşturulmuş olup; planlama, coğrafya, sosyoloji, ekonomi, bilgi ve iletişim teknolojileri ve hukuk alanlarını kapsamaktadır.