Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özkan S. H. (Yürütücü), Güven S., Şahin G.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023
Ermeniler yüzyıllar boyunca
Selçuklu, Memluk ve son olarak Osmanlı yönetimi altında huzur ve barış
içerisinde yaşamışlardır. Ama on dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru Ermeniler
bazı Avrupalı devletler tarafına istismar edilmeye başladılar. Avrupalı
devletlerin bu çalışmaları sonrası huzur ve barış içerisinde yaşayan bu iki
toplum arasında bazı düşmanlıklar oluştu. Bu düşmanlık sonucu bazı Ermeniler
kendi istekleri ile yurt dışına göç etmeye başladı. Bunda Avrupalıların
tazyikleri önemli rol oynadı. Çünkü bu göçler ile Avrupalı devleler Ermenilerin
üzerinde siyasi ve politik baskı olduğu izlenimini bırakmak istemişlerdir. Bu
konuda Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivine sayısız belge bulunmaktadır.
Bu göçler ile Ermenilerin
yüzlerce yıldır yaşadıkları ana vatanları ile bağları da koparılmış oluyordu.
Aslında Ermeniler Anadolu topraklarını vatan olarak kabul etmişlerdi. Bunun
için bu iki toplum Anadolu'da yüzlerce yıldır bir arada yaşamaktaydılar. Bu
çalışmada Osmanlı Ermenilerinin göç ettikten sonra yurtdışındaki yaşamları ve
Osmanlı karşıtı faaliyetleri ortaya konmaya çalışılacaktır.
Günümüzde göç sonrası dönemin Ermeni toplumunun hayatında önemli
değişiklikler yarattığı bilinmektedir. Ermeni göçü ve Ermeni diasporası ile
ilgili sayısız araştırma olmasına rağmen, göçün aileler, topluluklar, kurumlar
ve ekonomi üzerindeki önemli zihinsel ve duygusal etkileri konusunda tarafsız,
sistematik veya kapsamlı bir araştırma yapılmamıştır. On dokuzuncu yüzyılın
sonları ve yirminci yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu'ndan göç
edenlerin sosyal yaşamlarının ABD'ye göç ettikten sonra nasıl şekillendiği ve
göçlerin Osmanlı halklarının psikolojisini nasıl etkilediği ortaya konacaktır.
Araştırmamızın temel kaynaklarını Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşiv
belgeleri oluşturacaktır. Ayrıca Ermenilerin en çok göç ettikleri ve Ermeni
diasporasının etkili olduğu Amerika Birleşik Devletleri kongre kütüphanesi ile
North Caroline Üniversitesi Moise A. Khayrallah
Center for Lebanese Diaspora Studies merkezindeki Arşiv dokümanları
incelenecektir. Diaspora tarafından çıkarılan kitap, gazete, mecmua
gibi yayınlar da incelenecektir. Bu sayede yabancı kaynaklar gözünden göçün
psikolojik sonuçları da ortaya konmuş olacaktır.