Akademik Veri Yönetim Sistemi
NOYAN TEKELİ F. (Yürütücü), GÖLBAŞI ŞİMŞEK G., PARİM C., KARADAĞ T., ÖZKAN B., ÖZKAN E., et al.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Güdümlü, 2023 - Devam Ediyor
Bu proje, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencileri üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla iki aşamalı olarak yürütülmüştür. Amaç, deprem sonrası psikolojik etkileri anlamak, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) düzeylerini ölçmek ve koruyucu ile risk faktörlerini belirlemektir.
Birinci aşamada, depremleri doğrudan yaşamış 160 öğrenciyle yüz yüze anket yapılmıştır. Cinsiyet, bina hasar düzeyi, finansal kaynaklar, arama kurtarma faaliyetlerine katılım, peritravmatik stres, algılanan sosyal destek ve psikolojik dayanıklılığın TSSB üzerindeki etkileri incelenmiştir. Klasik ve kantil regresyon analizleri sonucunda, TSSB yaygınlığının yüksek olduğu (PCL-5 kesme puanlarına göre %65.6 ve %35) belirlenmiştir. Kadın cinsiyet, yüksek bina hasarı, düşük finansal kaynaklar ve yüksek peritravmatik stres risk faktörleri olarak öne çıkmıştır. Üst düzey TSSB’de arama-kurtarma faaliyetlerine katılımın riski artırdığı görülmüştür.
İkinci aşamada, doğrudan veya dolaylı etkilenen 207 öğrenciyle (100 yüz yüze, 107 çevrimiçi) anket yapılmıştır. Sosyal bağlılık, psikolojik dayanıklılık, TSSB ve yaşam kalitesi ilişkileri yapısal eşitlik modeliyle analiz edilmiştir. Bulgular, sosyal bağlılığın psikolojik dayanıklılığı artırarak ve TSSB’yi azaltarak yaşam kalitesini yükselttiğini; dayanıklılık ve TSSB’nin aracılık etkileri olduğunu göstermiştir.
Genel olarak proje bulguları, afet sonrası müdahalelerde sosyal bağlılık duygusunun güçlendirilmesinin, bireylerin psikolojik iyilik hallerinin korunmasında ve iyileşme süreçlerinin desteklenmesinde kritik bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Bu sonuçlar, hem psikososyal destek programlarının tasarımında hem de afet sonrası yeniden yapılandırma politikalarında dikkate alınması gereken önemli çıktılar sunmaktadır. Projenin ana metni, araştırmanın iki aşamasını ayrı bölümler halinde ele alacak şekilde yapılandırılmıştır.Projenin ana metni, araştırmanın iki aşamasını ayrı bölümler halinde ele alacak şekilde yapılandırılmıştır.