Bitkilerde Abiyotik Strese Dayanıklılıktan Sorumlu CBF1 / DREB1 Transkripsiyon Faktörlerini Kodlayan Gen Homologlarının Zeytin (Olea Europa) Bitkisinden İzolasyonları ve Anlatımlarının Analizi

TÜBİTAK Projesi, 2009 - 2010

Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
Başlama Tarihi: Kasım 2009
Bitiş Tarihi: Kasım 2010

Proje Özeti

Zeytin, Akdeniz Bölgesinde yaygın tarım alanlarında yetiştirilen, ekonomik açıdan önemli bir bitkidir. Türkiye, dünyada zeytin üretimi yapan ülkeler arasında önemli bir yere sahiptir. Türkiye İstatistik Enstitüsü verilerine göre Türkiye de, yaklaşık olarak 900 000 hektar alanda dikili 150 milyon zeytin ağacı mevcuttur. Bitki yaz boyunca sıcaklık ve kuraklık, kışın ise donma stresi ile karşılaşabilmektedir. Uzun süreli su eksikliğine dayanabildiği halde soğuk ve tuzluluk stresini bir dereceye kadar tolare edebilir. Abiyotik stresin, zeytin ağaçları üzerinde oluşturduğu, morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal değişimler hakkında yapılmış pek çok çalışma vardır. Ancak, zeytinin stres direncinin altında yatan moleküler mekanizmalar aydınlatılmamıştır.

Kuraklık, yüksek tuzluluk ve soğuğu içeren çevresel stres koşullarının, bitkilerde gen ifadesini indüklediği bulunmuştur. G/ACCGAC çekirdek dizinini barındıran CRT / DRE elementleri (C repeats / dehydration responsive elements) nin pek çok stres uyarımlı genin promotor bölgesinde fulunduğu fonksiyonel analizler ile saptanmıştır. Arabidopsis transkripsiyonel aktivatörleri CBF/ DREB1 G/ACCGAC cis-acting elementine bağlanır ve strese bağlı gen ifadesini kontrol eder. CBF / DREB1 proteinleri bitkiye özgü AP2 / ERF (APETALA2 / Ethylene responsive element binding factor) DNA bağlanma proteinleri ailesine aittir. CBF1 / DREB1proteinlerini kodlayan gen homologları , pek çok bitki türünden izole edilmiş olmasına rağmen , bu genler zeytin (Olea europaea) bitkisinde henüz saptanmamıştır. Önerilen projede , CBF1 / DREB1 gen homologları , gen spesifik ve dejenere primerler kullanılarak , ters transkripsiyon PCR yöntemiyle , zeytinden klonlanacaktır. Ayrıca , bu genlerin kuraklık ve soğuk karşısındaki anlatım şekilleri araştırılacaktır.