Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Adıyaman, Turkey, 26 August 2019, pp.405-412
DÜĞMELER
VE BAŞKA ŞEYLER
BUTTONS AND OTHER THINGS
Arş. Gör. Dr. Alparslan
OYMAK
Yıldız
Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, alpoymak@hotmail.com
ÖZET
Düğmeler ve Başka Şeyler[1], postmodern Türk romanının en
güzel örneklerinden biridir. Roman, konusu gereği postmodern teknikler
kullanılarak oluşturulmuştur ancak yazarın asıl amacı postmodern bir eser
ortaya koymak değildir. Metinlerarasılık, üstkurmaca, laytmotifler ya da
semboller sadece anlatıyı parlatmak için kullanılan araçlardır. Yazar bu
araçları açıkça kullanır. Yani teknik anlamda fark edilmesini istemediği bir
şey yoktur. Eserin asıl amacı gerçekle kurmaca arasındaki ilişkiyi
irdelemektir. Gerçekliği sorgularken de anlatının sınırlarını zorlar. Bunu
yaparken de bilinçli bir muğlaklıktan faydalanır. Zaman, mekân ve gerçeklikle
sık sık oynar. Roman tek bir anlatıcı üzerine kurulmamıştır. Var olan tüm
anlatıcılar arasında bir mücadele vardır. Bu mücadele aslında bir kendini var
edebilme mücadelesidir. Romanın kendisi aslında gerçek olduğu düşünülen hayatın
bir sembolü olarak düşünülebilir. Hayat bir öyküyse eğer, insan bu öyküde bir
öykü kahramanı mıdır yoksa öykünün yazarı mıdır? Kendinden ya da varlığından ne
kadar haberdardır? Var olan her şeyin aslında kimin kurgusu olduğu sorusu sürekli
olarak okuyucuya hatırlatılır. Romanda yeni bir şey söylemenin, hiç anlatılmamış olan öyküyü anlatmanın
mümkün olmadığı vurgulanır. Ancak yeni
bir şeylerin söylenmesinin imkansızlığı bir kısırdöngüyü ifade etmez. Bu bir
yeniden doğumdur. Romanın başarılı olmasının bir nedeni de aynı şeyleri daha
önce kullanılan tekniklerle farklı şekilde söyleyebilmesidir. Bu da yazarın
üslubuyla ilgilidir. Onda okura üstten bir bakışın izi görülmez. Okuru
uğraştırmak, onu ipuçlarının peşinden sürüklemek gibi bir derdi yoktur. Gönderme
yaptığı tüm eserlerin ya yazarını ya künyesini ya da bir resmini romanına zaten
eklemiştir. Ucu açık bir anlatıya sahip olan eserde gerçeklikle ilgili
sorgulama okurun kendisine bırakılmıştır. Okurdan istenilen tek şey ise
edebiyat, gerçeklik, kurmaca, hayat ve dünya hakkında düşünmesidir.
Anahtar
Kelimeler: Postmodern,
Gerçeklik, Kurmaca, Anlatı, Anlatıcılar.