Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektrik-Elektronik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Mohammed Jehad Baeth
Danışman: Mehmet Sıddık Aktaş
Özet:
Sosyal Medya, iletişim kurmak ve sosyalleşmek için,
geleneksel medyanın (gazeteler, televizyonlar vb.) sunamadığı büyük ölçekli ve
kolay kullanımlı araçlardan oluşan bir platform sunmaktadır. Bu platform, Internet
kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlayan Web
2.0.’ın teknolojik temellerine dayanmaktadır ve kullanıcı tarafından
oluşturulan içeriklerin paylaşılmasına olanak veren bir grup yazılım olarak
tanımlanmaktadır.
Sosyal Medya kullanıcıları bu platformları kullanırken
iki önemli problem ile karşı karşıyadır. Birinci problem; kullandıkları sosyal
medya yazılımı üzerinden bir veri (başka kullanıcı tarafından oluşturulan
içerik) aldıkları zaman, bu verinin kalitesi hakkında tam olarak bilgi sahibi
olamamaktadır. Dolayısıyla, kullanıcılar, veri hakkında yeterince bilgiye sahip
olmadan ve veriye ne kadar önem verilmesi gerektiği konusunda emin olamadan,
verinin yayılmasına olanak sağlayabilmektedir. Bunun sonucunda da bilgi
kirliliği durumu ortaya çıkabilmektedir. İkinci problem; Sosyal Medya
yazılımlarının gizlilik politikalarını zaman içinde değiştirebilmeleri ve
kullanıcıların bu yazılımların gizlilik ayarlarını, talep ettikleri gizlilik
derecesine göre, tam olarak düzenleyememeleri yüzünden kaynaklanmaktadır. Bu
gizlilik politikaları kullanıcının paylaştığı verilerin kullanılması ve
yayılması ile ilgili hakları belirlemektedir. Kullanıcının sadece arkadaşları
arasında paylaştığı veriler, yeniden paylaşma yöntemiyle sosyal medya üzerinden
yayılabilmektedir. Kullanıcılar, kendi verilerinin gerçekte kimler tarafından
görüntülenebildiğini ve üzerinde kimlerin işlem yapılabildiğini takip edememektedir.
Bunun sonucunda da telif hakları ihlalleri ortaya çıkabilmektedir.
Bu iki problemin çözülebilmesi için, kullanıcılar verinin
hayat döngüsü bilgilerine ihtiyaç duymaktadır. Provenans, veri hakkında köken,
doğruluk, gerçeklik, kalite, mülkiyet gibi hayat döngüsü bilgileri sağlayan bir
üst-veri olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde, Sosyal Medya yazılımlarında,
“bilgi kirliliği durumlarının” ve “kullanıcı verilerinin telif haklarının ihlal
edilip edilmediğinin” tespitine yönelik yöntemlerin eksikliği görülmektedir.
Bu projenin
başlıca amacı, Sosyal Medya yazılımlarında yayınlanan verilere ait provenans
bilgilerini toplayan, saklayan, sorgulayan; bu bilgilerinden, provenans çizge
yapıları oluşturan; provenans çizgeleri üzerinde “bilgi kirliliği durumları
tespiti” ve “kullanıcı verilerinin telif haklarının ihlal edilip edilmediğinin
tespiti” amaçlı tasarlanacak algoritmaları içeren yöntemler geliştirmektedir.
Bu temel amaç kapsamında algoritmalar geliştirilmiş ve testleri yapılmıştır.
Sonuçlar, önerilen algoritmaların başarılı olduğunu ortaya koymuştur.