Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NESLİŞAH MAMATİ
Danışman: Ali Osman Kuruşcu
Özet:
Yapı yüksekliğindeki her artış yapıda daha çok tasarım ve mühendislik probleminin çözülmesini gerektirmektedir. Çünkü yapı yüksekliklerinin artmasıyla birlikte rüzgar başta olmak üzere yapıya etkiyen yatay yükler tasarımda daha kritik hale gelmektedir. Yatay yüklere karşı yer değiştirmeleri ve burulmayı sınırlandırması bakımından yüksek yapıların en temel taşıyıcı sistem bileşeni çekirdektir. Aynı zamanda çekirdek, yapıdaki düşey ulaşımın ve tesisat şaftlarının da merkezidir. Bu çalışmada, çekirdeğin bu çok fonksiyonlu yapısının irdelenmesi ve çekirdek tasarımlarının birbirlerine göre avantaj ve dezavantajlarının, belirlenen tasarım kriterleri doğrultusunda ortaya konması amaçlanmıştır. Çekirdeğin fonksiyonlarının bir bütün halinde ele alınmasının ve içinde barındırdığı araçlarla birlikte tasarımına dair yaklaşımların ortaya konmasının literatürde kendine yer bulacağı düşünülmektedir. İlk olarak, yüksek yapının tanımı ve tarihsel süreç içindeki gelişimi anlatılmıştır. Ardından yüksek yapıya etkiyen karakteristik yükler, bu yüklerin yapıyla etkileşimi, salınım ve rezonans kavramları ortaya konmuştur. Bu bilgiler ışığında, yüksek yapılarda çekirdeğin önemi ve taşıyıcı sistem hiyerarşisindeki yeri anlatılmıştır. Ardından çekirdeğin barındırdığı düşey ulaşım elemanları ve bu ulaşım elemanlarının tasarım yaklaşımları anlatılmıştır. Son olarak yüksek yapılardaki tesisat şaftları anlatılmıştır. Bu doğrultuda çekirdek tasarımları; yapıda kullanıcı konforu, yapının taşıyıcı sistem verimliliği, yapının düşey ulaşım sistemi verimliliği ve yapının tesisat şaftlarının verimliliği kriterleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Kullanıcı konforu bakımından yapıdan bağımsız çekirdekler; taşıyıcı sistem verimliliği bakımından dışmerkezlik oluşturmayan ayrık-çoklu çekirdekler; yapı yüksekliğinin verimli ve etkin bir taşıyıcı sistemle artması noktasında tüp sistemler; düşey ulaşım elemanlarının ve tesisat şaftlarının verimliliği bakımından merkezi ya da ayrık-çoklu çekirdekler avantajlı bulunmuştur.