Türkiye'deki askerî darbelerin Türk müziğinin dönüşüm sürecine etkileri: Zeki Müren örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Ve Tasarım Anasanat Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HACER GÖKÇE ERDOĞAN

Danışman: Bekir Şahin Baloğlu

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Türk toplumu Osmanlı döneminde başlayan yeniçeri ayaklanmaları da dahil olmak üzere geçmişten günümüze kadar birçok askerî darbe ve darbe girişimi ile karşılaşmıştır. Özellikle Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan bu yana yaşanan iki büyük askeri darbe ile aradaki dönemde yaşanan muhtıra toplum üzerinde sarsıcı etkiler bırakmıştır. Türkiye tarihinin neredeyse yarım asırlık dönemi askeri darbelerin etkisinde geçmiş, ülke cunta rejiminin güdümünde hazırlanan anayasalarla yönetilmiştir. Bugün hala yürürlükte olan 82 Anayasasını oluşturan yasaların büyük bir kısmı darbe döneminin izlerini taşımaktadır. Darbelerin toplumun her alanında görülen etkilerinin en önemli kısmını sosyal ve kültürel alan oluşturmaktadır. Araştırmanın ana konusu olan darbelerin Türk müziğinin dönüşüm sürecine etkileri, bir dönem temsilini yapan Zeki Müren örneği ile araştırılmış ve değerlendirilmiştir. Baskı ve yasaklarla özdeşleşen darbe dönemleri Türk müziğini de manipüle ederek müziğin dejenerasyonuna sebep olmuştur. Sonuç olarak kültürel yozlaşmanın getirdiği arabesk kültür ve popüler öğelerin Türk müziğinin içine karıştırılarak özünden koparıldığı, bir Türk müziği sanatçısı olarak sanat yolculuğuna başlayan Müren'in ise bu yozlaşmada önemli bir rolü olduğu anlaşılmıştır.