Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, -, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURCU ACET
Danışman: Togan Tong
Özet:
Havalimanı projeleri mimari, statik, mekanik, elektrik, altyapı gibi çok sayıda birimlerin ve cephe, akustik, yangın, operasyon danışmanları gibi çok sayıda danışmanların birlikte çalışmasını gerektiren karmaşık ve büyük projelerdir. Proje süreçleri (planlama, tasarım, yapım ve işletme) ilerledikçe projeye katılan katılımcı sayıları da artmaktadır. Artan katılımcılar arasında yayınlanan dokümanların kontrolü, iş programı kontrolü, metraj ve bütçenin hazırlanması ve bu dokümanlara uygun imalatların yapılması oldukça karmaşık hale gelmekte ve yanlış imalatlar yapılmaktadır. Yanlış imalatlar maliyet ve süre artışına sebep olmaktadır. İnşaatı tamamlanan havaalanlarının işletmesi de proje süreci kadar karmaşıktır ve 7/24 yaşayan havaalanları işletmesini aksatmadan bakım ve onarım işlerinin de devam etmesi gerekmektedir. Tüm bu süreçleri yönetebilmek için 2 boyutlu çizimlerle yapılan projeler ve farklı ortamlarda hazırlanan dokümanların yönetimi yetersiz kalmaktadır. 1970'li yıllarda gelişmeye başlayan YBM sistemi havalimanı projelerinde de kullanılmaya başlanıldı. Yapı Bilgi Modeli (YBM) (BIM) dijital ortamda yapının üretildiği, tüm proje katılımcı çalışmalarının bir araya getirildiği, yönetildiği, bilgi alışverişinin yapıldığı ve bilginin paylaşıldığı üç boyutlu bir ortamdır. Aynı zamanda zaman, maliyet vb. boyutlar da eklenerek oluşturulan 4,5,6,7…vb boyutlu bir sitemdir. Projenin yaşam döngüsü içerisindeki tüm süreçleri kapsamaktadır. Proje süreçleri bilgisayar ürünü bir veya birçok model yardımıyla simüle edilmektedir. YBM, tüm paydaşların ortak ve bütünleşik çalışmasıyla, bir ya da birden fazla yapının dijital olarak inşa edilmesiyle birlikte, imalat, fabrikasyon ve tedarik süreçleri ile ilgili tüm enformasyonu içermektedir. YBM ve süreci doğru kurgulandığında yapı üretiminde kalite, maliyet ve süre konusunda daha iyi sonuçlara ulaşılmaktadır. Havalimanı projelerinde ilk yapı bilgi modeli 2003 yılında oluşturulmuştur. Frankfurt havalimanı işletmesi operasyon ve tesis yönetimini desteklemek için merkezi veri tabanı geliştirilmiş. Operasyonlardaki aksamaları en aza indirmek için bu verileri daha hızlı bulmak ve işlemek için mühendislik, finans, operasyon, bakım, güvenlik ve acil durum müdahale ekiplerinin bilgileriyle etkileşimli tesis haritaları oluşturulmuştur. Devamında da Londra HeathrowHavalimanı, GatwickHavalimanı, Denver Uluslararası Havaalanlarında YBM sistemi kullanılmıştır. Günümüze kadar dünya da oldukça fazla örnekleri bulunmaktadır. Yapı bilgi modeli yapının sanal ortamda deneyimlenmesine olanak sağlamaktadır. Bu deneyimler projenin tasarımdan işletmesine kadar tüm süreçlerinde fayda sağlamaktadır. Dijital teknolojiler hesaplamalı tasarım yoluyla fiziksel dünya da deneyimlemeye gerek olmadan dijital ortamda oluşturulan yapı modelleriyle tasarımın her aşamasına yön vermektedir. Örneğin konsept proje aşamasında modeli yapılmış bir projenin gerçek konumuna göre güneş analizini yaparak cephede kullanılacak dolu-boş oranına, güneş kırıcı seçimine …vb kadar bir çok konuda karar alınmasına yardımcı olmakta, kesin proje sürecinde ilgili yönetmeliklere uygunluk kontrolünü yapılabilmekte , uygulama projesi sürecinde disiplinler arası çakıştırma testleri yaparak olası yanlış imalatların yapılmasını engellemekte , şantiye sürecinde iş programı ile modeli birleştirerek planlama kararlarının alınmasını sağlamakta , işletme sürecinde ise mekanik cihazların garanti ve bakım gibi işletmesel verileri takip edilebilmektedir. Bu kapsamda tezin amacı dört adet havalimanı projesinin tasarım kriterlerinin YBM araçlarıyla nasıl deneyimledikleri incelenmiştir. Proje gizlilik sözleşmelerinden dolayı projeler ile ilgili aynı detayda bilgi bulunamamıştır. Sadece Ercan Uluslararası Havalimanı projesi (ECN) tüm proje süreçlerinde kullanıldığı ile ilgili doküman paylaşabildiği için detaylı olarak incelenebilmiş ve vaka etüdü olarak bu proje seçilmiştir. Ercan Uluslararası Havalimanı projesinde ön tasarım süreciyle başlayan YBM sistemi projenin tüm fazlarında kullanılmıştır. Ön tasarım sürecinde güneş analizleri, terminal binası yerleşim kararı, pist uzunluğu ve toprak hareketleri kararı ve yapılan güneş analizlerine göre de cephe kararları verilmiştir. Kesin proje sürecinde terminal binası yolcu mekanları IATA standartlarına göre kapasite kontrollleri yapılmıştır. YBM sistemi ile bütünleşmiş olan hesaplamalı tasarım programı olan Dynamo'da bu proje de oldukça etkin bir yer almıştır. Bir çok veriyle hesaplanan terminal içi yolcu mekanlarının ve pist uzunluğunun hesaplamaları ve kontrolleri Dynamo ile yapılmış ve projeden kontrol edilmiştir. Uygulama proje sürecinde ise disipilinler arası koordinasyonun yapılması, metraj ve maliyet hesaplamaları ve imalat için çelik kolon taarım detayları yapılmıştır. Şantiye sürecinde ise saha ekipleriyle beraber iş programıve kule vinç planlaması, disipilinler arası koordinasyon yapılması ve kiralama ve işletme planlaması yapılmıştır. Tüm proje süreçlerinde paftalama ve pafta için yapılan etiketleme işleri Dynamo programı kullanıldığı için zaman olarak fayda sağlanmıştır. Tez kapsamında YBM sistemi ve hesaplamalı tasarım teknolojilerinin birlikte içiçe bir şekilde çalışılmasının havalimanı gibi karmaşık yapı tasarımlarını sayısal veriler doğrultusunda tasarlanmasına yardımcı olunmasının altı çizilmektedir. Yapılan bu tez çalışmasının ileride yapılacak olan araştırma ve çalışmalara yardımcı olması hedeflenmiştir.