Dolgu Tipli Barajlarda Düşey Değişimlerin Hassas Trigonometrik Nivelman Yöntemiyle Belirlenmesi Üzerine Bir İnceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Harita Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Filiz TURAN

Danışman: Ramazan Gürsel Hoşbaş

Özet:

Başlangıçta su ihtiyacını karşılamak ve taşkınlardan korunmak amacıyla inşa edilen barajlar, özellikle hızlı nüfus artış, teknolojik ve kültürel gelişmelere paralel olarak artan enerji gereksinimini karşılamak için elektrik enerjisi üretmeye yönelik tasarlanmaya başlanmış ve bu da daha yüksek barajların yapımını zorunlu kılmıştır.

Barajlar gibi büyük yapılar, sürekli yük altında olduklarından zamanla, yapı ve çevresinde değişimler ortaya çıkmaktadır. Bu değişimler genel olarak deformasyon şeklinde adlandırılırlar. Belirli bir limit değerini aşan deformasyonlar, büyük can ve mal kaybı doğuracak facialara neden olabilmektedir. Bu nedenle, barajların çevresindeki değişimlerin izlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır.

Bu çalışmada, dolgu barajlarda düşey değişimlerin hassas trigonometrik nivelman yöntemi ile belirlenebilirliği araştırılmıştır. Uygulama alanı olarak seçilen Pabuçdere Barajı'nda Haziran 2003, Eylül 2003 ve Eylül 2004 dönmelerinde elde edilen jeodezik veriler, üç ölçme dönemi için ayrı ayrı dengelenmiş ve analiz edilmiştir. Hassas geometrik nivelman ve hassas trigonometrik nivelman yöntemleriyle elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır.

Hassas geometrik nivelman ölçülerinin değerlendirilmesi sonucunda; 100 m uzunluğundaki nivelman yolu için ortalama 0.15 mm ölçü doğruluğuna ulaşılmıştır. Aynı ölçme dönemlerinde gerçekleştirilen trigonometrik nivelman ölçülerinin değerlendirilmesi sonucunda ise aynı nivelman yolu uzunluğu için 3.22 mm doğruluk değeri elde edilmiştir.

Tüm bu araştırma, karşılaştırma ve irdelemeler sonucunda; günümüzde elektronik takeometrelerle yüksek doğruluklu gözlem yapma olanağı ile, uzun süreçli gözlemlerde, dolgu barajlarda düşey değişimlerin hassas trigonometrik nivelman doğruluğunun üzerinde olduğu da dikkate alındığında, bu yöntemin rahatlıkla uygulanabileceği kanısına varılmıştır.