Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMİNE ÖZDOĞRU
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Nabi Yüzer
Eş Danışman: Afife Binnaz Hazar
Özet:
Tarihi yapılar, toplumların kültürel mirasının çok önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Uzun yıllar boyunca atmosferik etkiler, doğal afetler gibi çevresel faktörlere maruz kalan tarihi yapılarda hasar oluşması kaçınılmaz bir durum olup, bu hasarların onarılması ve mümkünse hasar kaynağının ortadan kaldırılması kritik bir öneme sahiptir. Tarihi yapılarda onarım, mevzuatlarla çerçevesi belirlenmiş prosedürlerden oluşan ve uzmanlık gerektiren bir işlemdir. Bu mevzuatlarda hasarlı yapının onarımı için farklı onarım yöntemlerinden bahsedilmektedir. Bu tez kapsamında, son yıllarda tarihi yapıların onarımında sıklıkla kullanılan enjeksiyon yöntemi ele alınmıştır.
Enjeksiyon yönteminin geri alınamayan bir yöntem olması sebebiyle başarılı bir onarım için enjeksiyon malzemesinin sahip olması gereken bazı özellikler bulunmaktadır. Bu özelliklerin sağlanmasının yanında Venedik Tüzüğü’nde belirtilen, onarım yapılacak yapının özgün malzeme özelliklerinin korunması ilkesi de oldukça kritik bir noktadır. Bu doğrultuda hasarlı bölgenin özgün malzeme özellikleri, enjeksiyon malzemesi tasarımında göz önünde bulundurulacak parametrelerden biri olarak ortaya çıkmaktadır.
Antik yapıların özgün malzemelerinin incelendiği çalışmalarda birçok tarihi yapıda organik maddelere rastlandığı belirtilmektedir. Özellikle kan katkısının harçlarda kullanımı ile ilgili çalışmalar, harçların fiziksel ve dayanıklılık özelliklerini iyileştirdiğini göstermektedir. Buna karşılık, onarım için kullanılan enjeksiyon malzemesi tasarımlarında kan katkısının kullanımını konu alan herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.
Literatürdeki bu eksikliğin giderilmesi amacıyla, bu tez kapsamında bir mezbaha atığı olan sıvı kan kullanılarak üretilen ve halihazırda ikincil ürün olarak kullanılmakta olan kan ununun bazı fiziksel özelliklerinin iyileştirilerek kireç esaslı enjeksiyon malzemelerinde katkı olarak kullanılması üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmalar; kan ununun iyileştirilmesi için en uygun yöntemin seçilmesi, katkılı enjeksiyon malzemesinin taze hal deneylerinin yapılarak karışım oranlarının belirlenmesi, üretilen katkının farklı oranlarda kullanılması ile sertleşmiş halde fiziksel, mekanik, durabilite ve iç yapı özellikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi aşamalarından oluşmuştur. Elde edilen sonuçlar, organik madde katkılı harçlarla inşa edilen tarihi yapıların onarımında kan katkısının kullanım potansiyelinin yorumlanmasına ışık tutacaktır.
Anahtar Kelimeler: Tarihi yapılar, onarım, enjeksiyon yöntemi, kan unu, hidrofobiklik, stabilizasyon, doğal hidrolik kireç