Dünya Barış Hareketinde Türk Barışseverler Cemiyeti'nin yeri ve cemiyetin nükleer silah karşıtlığı

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TEVFİK SİNAN ŞANİ

Danışman: Mehmet Beşikçi

Özet:

Takvimler 1950'li yılları gösterdiğinde dünyanın pek çok köşesinde SSCB destekli komünist barış hareketi örgütlenmeleri ortaya çıkmıştır. Siyasi mahiyette olan bu örgütlenmelerin en önemlisi ise Frédéric Joliot-Curie'nin başkanlığını yaptığı Avrupa'daki barış hareketidir. Bunun bir sonucu olarak ise Türkiye'de, Türkiye Komünist Partisi'nin ön ayak olmasıyla Barışseverler Cemiyeti ortaya çıkmıştır. Başkanlığını Behice Boran'ın yaptığı bu cemiyet, şimşekleri hemen üstüne çekmiş ve kısa bir süre sonra kapatılmıştır. Kapanmasına sebep olan esas amil ise hükumetin Kore Harbi kararına muhalefet etmesidir. Bunun sonucunda yine siyasi mahiyette olan bir takım dava süreçleri gerçekleşmiştir. Buna rağmen barış hareketi mezkûr cemiyetle sınırlı değildir, çünkü cemiyet barış hareketinin geleceği için sonraki barışçılara sağlam bir miras bırakmıştır ve ayrıca o dönem yalnız değildir. Bu yüzden, her ne kadar fikri altyapı bakımından işin öncesi ve sonrası, alakadar olduğu kadarıyla tezde ele alınsa da; tezin konusu olan barış hareketi, zaman olarak 1950'li yılların başı, coğrafi olarak Türkiye, incelenecek konu bakımından da Barışseverler Cemiyeti ile sınırlandırılmıştır. Tezde cemiyetin kaderine etki eden hadiselerin cereyan edişi kadar hareketin fikri altyapısı da aktarılmaya çalışılmıştır. Bundan dolayı barış söyleminde kullandıkları iddialar bir bütünlük arz ettiği için ayrıca sonraki yılların söylemlerinden de faydalanılmıştır. Bu konuda cemiyetle ilgili kişilerin meseleyle alakalı şahsi ifadeleri, o dönem ve daha sonra barış adına kaleme aldıkları yazılar, cemiyetle ilgili resmi evraklar, bu konudan bahseden araştırmalar ve haberler çalışmada kullanılmıştır. Netice itibari ile kapitalist tarafta da olduğu gibi komünistlerin de kendilerine özgü, ideoloji temelinde siyasallaştırılmış bir barış söylem inşa ettikleri tespit edilmiştir.