Sosyal bilgiler dersi birey ve toplum öğrenme alanına yönelik geliştirilen çizgi roman materyalinin öğrencilerin toplumsal rolleri ifade etme biçimleri üzerine etkisi


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖZDE ÇALIŞ

Danışman: Genç Osman İlhan

Özet:

Bireyler, içerisinde bulunduğu toplumda bir konuma sahiptir. Toplum içerisinde bireylerin sahip olduğu konum ya da makam toplumsal statü olarak karşımıza çıkarken bireylerin toplumsal statü doğrultusunda sahip oldukları haklarla görevler de toplumsal rol adını almaktadır. Bireylerin toplumsal rolleri öğrenebilmesinin yollarından birisi de eğitimdir. Bireyin davranışlarının gelişiminde eğitimin birçok işlevi bulunmaktadır. Bunlardan birisi de toplumsal işlevdir. Eğitimin toplumsal işlevinde toplumun gelişimini destekleyecek bireylerin yetiştirilmesi, toplumsallaşması, toplumsal sorunları çözme becerilerini kazanması oldukça önemlidir. Bunların gerçekleşebilmesi için bireylerin toplumsal rolleri öğrenmesi gerekmektedir. Toplumsal rolleri seviye ve içerik açısından öğrencilere en uygun şekilde veren, öğreten ders Sosyal Bilgiler'dir. Sosyal Bilgiler programında toplumsal rollerin ele alındığı öğrenme alanları, konular, kazanımlar yer almaktadır. Bunların başında "Birey ve Toplum" öğrenme alanı gelmektedir. Bu noktada çalışmanın amacı; Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin toplumsal rolleri algılayış biçimleri üzerinde çizgi roman kullanımının nasıl etkileri olduğunu ortaya koymaktır. Araştırma 2022 güz döneminde 6. Sınıf Sosyal Bilgiler dersini alan 26 ortaokul öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada "Birey ve Toplum" öğrenme alanına yönelik dijital çizgi roman materyali Web 2.0 aracı olan Pixton üzerinden araştırmacı tarafından üretilmiştir. Araştırmada nitel desen kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak iki formdan yararlanılmıştır. Biri katılımcıların tamamına uygulama başında ve sonunda, diğeri ise yine araştırma sonunda 11 kişiye yüz yüze uygulanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi yoluyla incelenerek sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde; uygulama başında öğrencilerin toplumsal rollerle alakalı kavram karmaşası ve kafa karışıklığı yaşadıkları, toplumsal rolleri ifade edişte yanlış ifadeler kullandıkları ve de toplumsal rolün ne olduğunu bilmedikleri görülmüştür. Uygulama sonunda ise kavram yanılgılarının azaldığı, toplumsal roller ile ilgili daha net ve doğru ifadeler kullandıkları ve toplumsal rolün ne olduğunu öğrendikleri tespit edilmiştir. Katılımcılar, kullanılan çizgi roman materyalini beğendiklerini, eğlenceli ve yararlı bulduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca çizgi roman uygulamasının kalıcılığı arttırdığı sonucuna da ulaşılmıştır. Araştırmanın ilgili literatüre farklı bir bakış açısı getireceği düşünülmektedir.