Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BEYLUN ÖZLÜ
Danışman: Mustafa Sinan Yardım
Özet:
İçinde bulunduğumuz dijital çağda kent içi ulaştırma sistemleri, Akıllı Ulaşım
Sistemi bileşenlerinden veri tabanlı yönetim araçlarıyla desteklenmekte ve bu
durum çeşitli düzeylerdeki planlama faaliyetlerinde karar vericilere sürdürülebilir
ve etkin çözümler sunmak adına karar destek sistemleri geliştirmeyi
gerektirmektedir. Bu tez, Bluetooth Sensör (BS) ve Mikrodalga Radar Sensörlerden
(RTMS) yararlanılarak, ağın büyüklüğüne göre taktik-işletme düzeyde, kordon tipi
trafik bölgelerinin giriş-çıkış kapıları arasındaki karayolu taşıtlarının hacimlerini
belirlemeye yönelik bir Başlangıç-Son matrisinin geliştirilmesine odaklanmaktadır.
B-S matrisleri oluşturulurken BS ve RTMS’lere ait veri kaynaklarının formatları
işlenip birbirlerine entegre edilmiş ve ortak kullanım algoritması oluşturulmuştur.
Bu bağlamda, sensör verilerini düzenli olarak hesaplayacak veri tabanı mimarisi
önerilmiş olup, düşük maliyetli ve sürdürülebilir B-S matrisini gerçek zamanlı
oluşturmak, trafik hacim dağılım değerlerinin doğruluğunu artırarak sürdürülebilir
veri yönetimine katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Sensör verileriyle B-S matris oluşturma literatürü incelendiğinde, çalışmamız
literatürdeki benzerlerinden farklı olarak, iki farklı sensör verisinin bütünleşmiş
xvi
kullanımı ile bluetooth sensör verilerinde taşıt-diğer kullanıcılar arasında ayrım
yapılabilmesi için geliştirilmiş algoritmalarla dikkat çekmektedir. Tez kapsamında
uygulama alanı olarak İstanbul Tarihi Yarımada kordon bölgesi seçilmiş ve bölgede
konumlandırılmış 35 adet BS ile 18 adet RTMS verisi ile çalışılmıştır.
Bluetooth Sensör verilerine ait veri gürültüsü sadeleştirme probleminin de
incelendiği tezde, İstatistiksel analiz araçlarından SMA ve Threshold modellerine
dayanan ve zaman serileri yardımıyla sadeleştirme yapan bir algoritma ile kural
tabanlı yaklaşıma dayanan, sensör verileri işlenerek oluşturulmuş cihaz hız
değerlerini kullanarak sadeleştirme yapan iki farklı algoritma önerilmiştir. Çıktılar
Jaccard Benzerlik Katsayısı kullanılarak karşılaştırılmıştır. Algoritma sonucunda
sensörler ile eşleşme sağlayan taşıtlara ait kimlik numaraları belirlenmiştir. B-S
matrisi hazırlanırken taşıt kimlik numaralarının takibi yapılarak, örneklem hacmini
temsil edebilecek, bölgedeki i-j çiftleri arasında dağılım oranları bulunmuş ve
RTMS taşıt sayım değerleriyle birleştirilmiştir. Önerilen entegrasyon algoritması
yardımıyla elde edilen trafik hacim verileri kullanılarak günlük ve saatlik B-S
matrisleri oluşturulmuş, erişilen veriler analiz edilmiştir. Elde edilen B-S matrisleri
ileride gerçekleştirilmesi muhtemel çalışmalar için altyapı olma özelliği
taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bluetooth Sensör, Mikrodalga Radar Sensör, B-S Matris,
İstanbul Tarihi Yarımada, Zaman Serileri.