Türkiye'de hidroelektrik santral inşaatlarındaki iş kazalarının incelenerek iş kazası bildirim ve inceleme süreçlerine yönelik öneriler getirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET AYKUT AKTAŞ

Danışman: Eyüp Şişman

Özet:

Bu tez çalışmasında, önemli su yapılarından biri olan Hidroelektrik santral (HES) inşaatlarında yaşanan yaralanmalı ve ölümlü iş kazaları araştırılacaktır. Bu kapsamda HES inşaatlarında yaşanan kazaların incelenebilmesi için, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından kayıt altına alınan 2012-2022 yılları arasındaki iş kazası kayıtları referans alınmış, bahse konu kazaların ortaya çıkış sebepleri ve kazaların sonuçları analiz edilmiş, kazaların yıllar içerisindeki dağılımı belirlenmiştir. Bunun yanısıra, sebepleri ve sonuçları belirlenemeyen kazalar hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışma kapsamında ayrıca, Türkiye’de yapı sektöründe yaşanan iş kazaları içerisinde HES inşaatlarının yeri değerlendirilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda 2012-2022 yılları arasında yaklaşık on bir yıllık periyotta sadece HES inşaatlarında sebebi belirlenebilen ve sınıflandırılabilen 4972 adet kazalanma sayısına bakıldığında, günde yaklaşık 1.37 kazanın meydana geldiği anlaşılmaktadır. Yaşanan iş kazalarının yaklaşık %1,14’ünün, ölümle sonuçlandığı anlaşılmaktadır. Ölüm olaylarının önemli bir kısmı yaklaşık % 86’ sı olay mahallinde gerçekleşmiştir. Yaşanan iş kazalarının %0,26’ sı uzuv kaybıyla sonuçlanmıştır. İncelenen iş kazalarının yaklaşık xiii %46,50’sinin hafif yaralanma, %42,38’inin yaralanma ile sonuçlandığı anlaşılırken, %9,71’inde ise kazanın sonucuna ilişkin herhangi bir bilgiye rastlanılmamıştır. Araştırma kapsamında ayrıca Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasında iş kazası bildirim süreçleri açısından inceleme yapılmıştır. Yapılan kıyaslama ve çalışmadaki istatistiki verilerin sonuçlarına göre iş kazası bildirim süreçleriyle ilgili uzman görüşlerine de başvurularak iş kazası araştırma ve bildirim formlarının içeriği irdelenmiştir. Sonuç olarak, HES inşaatlarında söz konusu kazaların yaşanmaması için, kaza potansiyeli barındıran tehlikelerin ortadan kaldırılmasına yönelik konularda, kaza incelemelerinin önemi ve kaza bildirim formlarında ayrıntılı verilere dayalı bilimsel değerlendirmelerin eksikliği bir kez daha ortaya çıkmaktadır.