Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, -, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ELA ÇELİK
Danışman: Nur Urfalıoğlu
Özet:
Sanayi Devrimi sonrasında üretimde yaşanan artışlar sonucunda özellikle Avrupalı tüccarların hammadde ve Pazar ihtiyacı arayışı başlamıştır. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşanan toprak kayıpları ekonomisini önemli ölçüde etkilemiştir. Bir yandan bu etkileri azaltmak için reformalar, ticaret anlaşmaları, komisyonlar ve ıslahatlar gerçekleştirilirken diğer yandan Avrupa'nın hammadde ve pazar ihtiyacını karşılayan bir konuma gelmiştir. Batı Anadolu'da önemli bir ticaret kenti olan İzmir, topraklarının verimliliği, ürünlerinin çeşitliliği ve kentteki azımsanmayacak miktardaki gayrimüslim nüfusu ile Avrupalı tüccarların önemli ticaret alanlarından biri olmuştur. İzmir artan ticaret hacmi ile bu hacmi daha da arttırmak isteyen yabancı tüccarlar tarafından demiryolu, liman gibi kente önemli yatırımlar yapılmıştır. Bu yatırımlarla birlikte İzmir Osmanlı'nın önemli liman kentlerinden biri olmuştur. İzmir'de ticaret hayatı yerlilerden yabancı tüccarlara geçmiştir. 19. Yüzyıl ve 20. Yüzyılın başında İzmir merkezi ve çevresi ile bir bütün olarak işleyen ticaret kenti olmuştur. Tüm bu ticarette yaşanan gelişmeler sonucunda ticaretin resmi işleriyle ilgili olarak hükümet konağı ve konsolosluklar; para, borç alıp verme işleriyle ilgili borsa-banka yapıları; ticaret hacminin genişlemesiyle İzmir dışından gelenlerin konaklaması için oteller ve yeni teknolojik gelişmeler karşısında bilgili ve deneyimli elemanlar yetiştirilmesi için eğitim yapıları bu süreçte ticaret faaliyetleri ve bunların ihtiyaç duyduğu mekanlar arasında sayılabilir. Bahsedilen yapılar ticaret ile ilişkileri bulunsa da tez kapsamında ulaşım, gümrük, han ve endüstri yapıları detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Ticari ürünleri çevreden merkeze ulaştıran demiryolu ve istasyonları ulaşım yapıları altında incelenirken, deniz ticaretinin kontrolü ve düzenlenmesi gümrük yapıları, geleneksel faaliyetlerin devam ettiği han yapıları, üretim ve depolamanın gerçekleştiği endüstri yapıları ile İzmir'in ticaret hayatının bir bütün içinde okunmasını sağlanmıştır.