15. ve 16. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nda ve Rönesans İtalya'sında mimarlık mesleği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, -, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERAY ILIK

Danışman: Nur Urfalıoğlu

Özet:

15. ve 16. yüzyıllar beraberinde getirdikleri kültürel değişimlerle birlikte sanat ve mimarinin olgunlaştığı ve rafine haline ulaştığı bir dönemi temsil etmektedir. Osmanlı Devleti'nde yükselme dönemi olarak tanımlanan bu dönem, mimarlıkta da tasarım üslubunun olgunluğa ulaştığı ve sonradan mimarlık tarihçileri tarafından Klasik Dönem olarak adlandırılacak olan süreci ifade etmektedir. Bu süreçte küçük şehir devletlerine bölünmüş bir yapıda olan İtalya'da ise Rönesans olarak isimlendirilen ve sanatın her alanında etkisini gösteren bir üslup söz konusudur. Osmanlı Devleti'nde Klasik Dönem'de mimarlık mesleği tıpkı devlet teşkilatında olduğu gibi merkezi bir sistemle ve bir düzen içerisinde işleyen bir kurumdur. Hassa mimarlar ocağı, mimarbaşı, ehl-i hıref teşkilatı ve şehremini gibi kişi ve kurumlar mimarlık mesleğini meydana getiren ve düzenleyen kurumlar olmuşlardır. Dönemin önemli mimarları arasında Mimar Acem Ali, Mimar Sinan, Mimar Davut Ağa ve Mimar Sedefkar Mehmet Ağa gibi pek çok önemli isim mevcuttur. Rönesans İtalya'sında mimarlık mesleği merkezi bir sistem yerine dönemin önde gelen güçlü isimlerinin hamilikleri ve destekleri ile gelişip işleyişini sürdürmüş bir kurumdur. Bu hamiler dönemin Papa'sı gibi dini yetkililer ya da Medici'ler ve Sforza'lar gibi güçlü aileler olmuşlardır. Dönemin önemli mimarları arsında Flippo Brunelleschi, Leon Battista Alberti, Andrea Palladio ve Michalangelo gibi önemli isimler mevcuttur. Bu çalışmada dönem içerisinde her iki coğrafyada bu farklı sistemler içerisinde yetişmiş mimarlar ve gelişen mimarlık anlayışları üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Bu iki anlayışın birbirleriyle benzer ve farklı olan yönleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mimarlık mesleği, Rönesans mimarlığı, Klasik Dönem Osmanlı Mimarlığı, İtalya, Osmanlı Devleti