Ön Alaşımlanmış Metal Tozlarının Mikro Yapısı ve Mekanik Özellikleri Üzerinde Sinter Sertleştirme Prosesinin Etkisinin Araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Günen

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Adem Bakkaloğlu

Özet:

Bu çalışmada sinter sertleştirmenin, Astaloy Mo (ağırlıkça %1,5 Mo ile önalaşımlandırılmış Fe) bazlı toz metalurjik parçalar üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 3 farklı toz karışımı ile çalışılmıştır. Bunlar: difüzyon alaşımlandırılmış Distaloy DH (Astaloy Mo-2Cu) bazlı ağırlıkça %0,6 grafit içeren toz karışımı, Astaloy Mo bazlı ağırlıkça %0,6 grafit ve %1 bakır içeren toz karışımı ile Astaloy Mo bazlı ağırlıkça %0,6 grafit ve %2 bakır içeren toz karışımı şeklindedir. Toz karışımları 600 MPa basınç altında preslenmiş ve 1120°C’deki endüstriyel bir fırında, endogaz ortamında 25 dakika sinterlenmişlerdir. Numuneler, sinterleme işleminden sonra 0,5°C/s, 1,5°C/s, 2°C/s ve 3°C/s olmak üzere 4 farklı soğuma hızında soğutulmuşlardır. Üretim aşamasının ardından numune hazırlama işlemi gerçekleştirilmiştir. Sonrasında ise numunelerin mikroyapıları farklı optik mikroskoplar ve taramalı elektron mikroskopları ile incelenmiş, mekanik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla da sertlik testleri, üç noktadan eğme testleri ve çekme testleri yapılmıştır. Numunelerin sertlik ve dayanım değerleri ölçülmüş, mikroyapılarındaki fazlar belirlenmiştir. Deneysel çalışmalar sonucunda elde edilen bulgular yorumlanmıştır.

Bu çalışmada, belirtilen tozların mikroyapıları ve mekanik özellikleri üzerinde farklı soğuma hızları, bakır miktarları ve alaşımlandırma yöntemlerinin etkisi incelenmiştir. Ayrıca, sinter sertleştirme prosesi geleneksel sinterleme yöntemiyle kıyaslanmış ve sinter sertleştirmenin üstünlükleri gösterilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda artan soğuma hızı ile beynitin martenzite dönüşümünün arttığı, dolayısıyla da sertlikte artışın olduğu, sinter sertleştirme ile daha yüksek mukavemetli parçalar elde edilebilineceği görülmüştür. Bununla birlikte, Distaloy DH numunelerinin Astaloy Mo numunelerine kıyasla daha az gözenekli bir yapıda olup, gözeneklerinin de daha küçük çapta olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, Distaloy DH numunelerinin daha iyi mekanik özelliklere sahip olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Toz metalürjisi, önalaşımlandırılmış tozlar, Distaloy DH, Astaloy Mo, sinter sertleştirme