Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Meltem Dedeoğlu Öz
Danışman: Zehra Can
Özet:
Dünya iklimi üzerindeki olası tehlikeler ve Güneş’ten çıkan parçacıkların Dünya’ya ulaşmasının ortalama 4 gün süreceği düşünüldüğünde; “jeomanyetik fırtınalar”ın izlenmesi, takip edilmesi ve bunlar için önlem alınması sadece uzay havası değil dünya iklimi için de önem arz etmektedir. Bu çalışmada 24. Güneş Çevrimi (2008-2019 tarihleri arası) boyunca gerçekleşen Koronal Kütle Atımları (CME) ve onların gezegenler arası uzantıları tarafından tetiklenen, tekrarlanmayan Forbush Düşüşü (FD) olaylarının, Antarktika Dome C Bölgesi, yeryüzündeki sıcaklığa etkisi incelenmiştir. Jeomanyetik Fırtına’nın Manyetik Alan verileri için Dünya Fırtına Zamanı (Dst) indeksi, jeomanyetik fırtınaların şiddeti için ise Gezegensel K indeksi (Kp) ve G ölçeğindeki değişimler incelenmiştir. Kozmik Işın (CR) verileri için Thule nötron izleme istasyonunun nötron izleme verileri kullanılmıştır. Antarktika’daki Dome C bölgesi sıcaklık verileri Antarktika Meteo-Klimatolojik Gözlemevi (IAMCO)’nden alınmıştır. 8.3 ışık dakikası uzaktaki Güneş’in manyetik alanının, saçılan parçacıklar ile taşınması ve Dünyamız ile etkileşime girmesiyle oluşan Jeomanyetik Fırtınalar sonucu gerçekleşen FD olaylarının iklim üzerine etkisi araştırılırken; 46 tane Jeomanyetik Fırtına incelenmiş olup 32 tanesinde belirgin sıcaklık değişimi gözlenirken, 14 tanesinde göze çarpıcı bir sıcaklık değişimi belirlenmemiştir. Jeomanyetik fırtınalar; “CME kaynaklı olup CR ve sıcaklık değişimi gerçekleşen jeomanyetik fırtınalar, CME kaynaklı olup, CR değişimi gerçekleşmeyen, sıcaklık değişimi gerçekleşen jeomanyetik fırtınalar, CME kaynaklı olmayıp sıcaklık değişimi gözlemlenen jeomanyetik fırtınalar, CME kaynaklı olmayıp sıcaklık değişimi gözlemlenmeyen jeomanyetik fırtınalar, CME kaynaklı olup sıcaklık değişimi gözlemlenmeyen jeomanyetik fırtınalar başlıkları” altında incelenmiştir. Araştırma tekniği olarak; Pre - post veri analizi (ön ve son durum karşılaştırması) tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda CR değişimi- sıcaklık değişimi, CR değişimi - Dst değeri, Dst değeri - sıcaklık değişimi, Dst değeri - Kp değeri, Kp değeri - sıcaklık değişimi, Kp değeri - CR değişimi arasındaki korelasyon değerleri belirlenmiştir. Dst, Kp ve CR değişim değerleri ile yeryüzü sıcaklığı arasında zayıf bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir.