ENERJİ KAYNAKLARINA İLİŞKİN ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ VE ENERJİ OKURYAZARLIĞI: DURUM ÇALIŞMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: VİLDAN BOZ

Danışman: Aslı Görgülü Arı

Özet:

Bu çalışmada; ortaöğretim öğrencilerinin enerji kaynakları hakkındaki bilgi ve düşüncelerini almak amaçlanmıştır. Ayrıca elde edilen verilerden yola çıkılarak fizik, kimya ve biyoloji öğretmenlerinden elde edilen bulgular doğrultusunda enerji okuryazarlığı ve öğrencilerin enerji konularına ilişkin yetersizlikleri hakkındaki görüşleri alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda; İstanbul ilinde çok sayıda farklı ortaöğretim okulunda, 10.,11. ve 12. sınıfta öğrenim gören 108 kişilik gönüllü öğrenci grubu ve İstanbul İline bağlı özel ve devlet okullarında fizik, kimya ve biyoloji öğretmeni olarak çalışan, gönüllü 7 branş öğretmeni amaçsal örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir.

Araştırmada, öğrencilerin enerji kaynaklarına yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla açık uçlu sorulardan oluşan ölçme aracı katılımcılara uygulanmıştır. Öğrencilere çalışmanın amacı doğrultusunda enerji kaynaklarına ilişkin sorular yöneltilmiştir. Uygulama öncesinde, pilot uygulama yapılarak soruların anlaşılırlığı test edilmiştir.

Ortaöğretim fizik, kimya ve biyoloji öğretmenlerinin enerji okuryazarlığı ve öğrencilerdeki enerji kaynakları ile ilgili eksikliklere dönük görüşlerini almak amacıyla 8 adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ölçme aracı olarak kullanılmıştır. Öğretmenlere çalışmanın amacı doğrultusunda enerji okuryazarlığı, enerji okuryazarı bireyin özellikleri, enerji okuryazarlığının ülkemize katkıları ve topluma yansımaları ile ilgili sorular yöneltilmiştir. Görüşmeler her bir öğretmen ile ortalama 30-40 dakika sürmüş ve görüşme sorular her öğretmene aynı sözcüklerle yöneltilmiştir.

Araştırmanın öğrenci ve öğretmen gruplarından elde edilen verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Verilen cevaplara göre kodlar belirlenerek frekans ve yüzde (%) tabloları oluşturulmuştur. Araştırmanın güvenirliliğini sağlamak amacı ile veriler bir alan uzmanı tarafından da incelenerek, Miles ve Huberman’ın (1994) güvenirlik formülü kullanılarak güvenirlik hesaplamaları yapılmıştır.

Araştırma sonucunda, öğrencilerin enerji kaynakları ve enerji kaynaklarının bazı zararlarına ilişkin bilgi sahibi olduğu fakat sahip oldukları bilginin yetersiz olduğu görülmüştür. Öğretmenlerden elde edilen verilerin analizi sonucunda ise fizik ve kimya öğretmenlerinin enerji ile ilgili konulara daha hâkim oldukları, bazı öğretmenlerin enerji okuryazarlığı hakkında yeterince bilgi sahibi olmadığı belirlenmiş ve öğretmenlerin öğrencilerdeki eksikliklerin nedeni olarak müfredatı yeterli görmedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular dikkate alınarak, bazı önerilerde bulunulmuştur.