Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Matemaik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KEVSER ARSLAN
Danışman: Aslı Görgülü Arı
Özet:
Araştırmada ortaokul öğrencilerine yönelik iklim okuryazarlığı becerisinin
ölçülebilmesine ilişkin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmesi
amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada, nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmanın örneklem grubunu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde
öğrenim görmekte olan yedinci ve sekizinci sınıf düzeyinde 558 öğrenci
oluşturmaktadır. Bu bağlamda geliştirilmek istenen ölçek kapsamında, detaylı
olarak gerçekleştirilen alan yazın taraması sonucunda hazırlanan 81 ifadeden
oluşan bir iklim okuryazarlığı taslak formu, veri toplama aracı olarak
kullanılmıştır. Hazırlanan ölçeğin taslak formu alanında uzman öğretim üyeleri
tarafından incelenerek, uzman görüşü alınmıştır. Daha sonra fen bilimleri
öğretmenleri ve sosyal bilgiler öğretmenleri aracılığıyla uygunluğu incelenmiş, dil
uzmanı aracılığıyla da dil anlatımı açısından kontrolü sağlanmıştır. Uzman
görüşleri doğrultusunda ölçeğin taslak formundaki soru maddeleri 81 maddeden
73 maddeye düşürülmüştür. Ölçek maddeleri ortaokul düzeyinde belirlenen 20
öğrenciye okutulmuş ve pilot uygulaması gerçekleştirilmiştir. Son hali verilen iklim
okuryazarlığı taslak ölçek formu belirlenen ortaokul öğrencilerine uygulanmıştır.
Elde edilen veriler spss ve lisrel istatistik programlarıyla analiz edilmiştir. Analiz
edilme sürecinde, ölçeğin yapı geçerliliğinin sağlanması bakımından açımlayıcı
faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi; güvenirliği bakımından ise iç tutarlılık
katsayısı hesaplaması ve madde analizleri yapılmıştır. Madde analiziyle ilgili olarak
madde-toplam puan korelâsyonlarına dayalı analizleri ve alt-üst grup ortalamaları
farkına dayalı madde analizlerine ait t-değerleri hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen
faktör analizleri sonucunda, geliştirilen ölçeğin 3 faktörlü toplamda 24 maddeden
oluşan bir yapı olduğu görülmüştür. Elde edilen üç faktörlü yapının doğrulanması
açısından, ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Doğrulayıcı faktör
xiv
analizi sonucunda, ölçeğin 3 faktörlü yapısı doğrulanmış ve uyum indeksleri
incelenmiştir. Analizler sonucunda, ölçeğin güvenirliğinin tümüne ilişkin olarak
hesaplanan Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı 0.895 olarak hesaplanmıştır.
Araştırma kapsamında elde edilen bulgular doğrultusunda, ortaokul öğrencilerinin
iklim okuryazarlığı beceri düzeylerinin belirlenmesi hedeflenen ölçeğin geçerli ve
güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya konulmuştur. Bu bağlamda,geliştirilen
iklim okuryazarlığı ölçeğinin ortaokul öğrencilere uygulanabilecek bir ölçme aracı
olduğu belirlenmiş, uygulamaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.