Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CAN ERİBOL
Danışman: Yasemen Say Özer
Özet:
"Mekân", özgün toplumsal yapısı nedeniyle statik ve durağan olmak yerine, dinamik ve yaşayan bir yapıya sahiptir. Dinamik ve yaşayan bir yapıya sahip olan kent mekânlarını keşfetmek için, "özne", "mekân" ve "eylem" arasındaki ilişki deneyim ile incelenmiştir. Deneyimin ön planda olduğu kentlerin gündelik hayatının odak noktalarından biri yürümektir. Dolayısıyla yürümek, mekân ve gündelik hayat ilişkisini kurma olanağına sahip önemli araçlardan biri olarak ele alınmaktadır. Bu anlamda, yürüme eyleminin sökümünü yapabilmek için öncelikli olarak "yürünebilirlik" kavramınının literatür araştırması yapılmış ve yürümeyi etkileyen faktörler irdelenmiştir. İşte tam da bu noktada, tezin kavramsal çerçevesini oluşturan "güvenlik/emniyet", "göz seviyesi ve insan ölçeği", "kullanım/işlev ve zemin kat" ve "erişilebilirlik" başlıkları açığa çıkmıştır. Oluşturulan bu kavram seti ile yürümeyi tetikleyen etmenler ve mekânın "özne" merkezli ilişkisinin deşifre edilmesi düşünülmektedir. Böylece, kent mekânının deneyiminde yürüme eyleminin yeri ve yürümenin mekânın üretimindeki etkisi, tezde üretilmiş kavramsal çerçeve ile tartışmaya açılmaktadır. Mekân, özne ve eylem arasındaki ilişkiyi "deneyim" odağında deşifre etmek için "Yürüyüş [nasıl] mekânsallaşır?" sorusu sorulmuştur. Bu doğrultuda, öncelikle "eylem-mekân" ilişkisine bakılmış, sonrasında ise "eşik mekân" kavramsal olarak incelenmiştir. "Eylemlilik" ve "mekânsallık" durumlarının aralığında kalan bu ilişki ağı, kentte karşılık bulduğu düşünülen geçiş mekânlarında sorgulanmıştır. Bu sorgulama sonucunda, yürüme eyleminin mekânsal durumları ve kentsel hareketliliği nasıl etkilediğinin tartışılması hedeflenmektedir. Böylece, çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar ile "kent mekânı" ve "eşik mekân" kesişiminde ortaya çıkan "kentsel geçiş mekânlarının" sökümü yapılarak yeniden üretilmesi hedeflenmektedir. Yürüme deneyimini kavramsal çerçeve içerisinde tartışmaya açmak için belirlenen İstiklal Caddesi üzerindeki pasajlı yapılar, mekân kurguları, zemin kat kullanımları, geçiş tipleri, insan ölçeği, göz seviyesi, işlev, erişilebilirlik, güvenlik gibi etkenler üzerinden incelenerek tablolar oluşturulmuştur. Pasajlar, bu tablolar sayesinde geçişini sağladıkları caddeler ve sokaklara göre sınıflandırılmış ve tezde oluşturulan kavramsal çerçeve içerisinde deneyimlenmistir. Böylece, yürüyüşün mekân kurucu özelliği tartışmaya açılmış ve kentte yürünebilirliğin artırılmasını hedefleyen alternatif bir üretim yöntemi oluşturulmuştur.