Akademik Veri Yönetim Sistemi
ART-E SANAT DERGİSİ, cilt.13, sa.26, ss.576-594, 2020 (Hakemli Dergi)
Kamerasız fotoğraf (Cameraless photography)
tekniği, fotoğraf makinesi kullanmadan ışığa duyarlı bir yüzey üzerinde görüntü
elde etme yöntemidir. Kamerasız fotoğraf, karanlık odada agrandizör ışığında veya
gün ışığı kullanarak yapılır. Başlıca kamerasız fotoğraf üretme yöntemleri
fotogram, luminogram ve kemigramdır. Kamerasız fotoğraf yapımı, kimyasalları
yüzeyler üzerinde test etmek amacı ile başlamıştır. Henry Fox Talbot, 1834
yılında fotojenik çizimler adını
verdiği denemelerinde fotogramın ilk örneklerini vermiştir. Fotogram 19. yüzyıl
boyunca bitkilerin tipolojisini yapmak için kullanılmıştır. 20. yüzyılın
başlarında, Avangard akımlar ile birlikte sanatçılar fotogramı deneysel bir
görüntü elde yöntemi olarak yeniden kullanmaya başlamışlardır. Kamerasız fotoğraf üretimi günümüzde fotoğrafın
kökenini temsil ettiği gibi, günümüz fotoğrafçılarının dijital fotoğrafa göre
daha özgün ve bireysel işler üretebilmelerine olanak sağlamaktadır. Floris
Neusüss (1937-2020), Pierre Cordier (1933-), Garry Fabian Miller (1957-),
Robert Buelteman (1954-), Lynn Cazabon ve Nicola Naomi Coppola (1979-) bu
çalışma kapsamında incelenen çağdaş fotoğrafçılardır. Eski ve yavaş bir teknik olan kamerasız
fotoğraf yöntemi ile günümüz sanatçıları fotoğraf makinesini aradan çıkartarak
beden, ekoloji, çevre ve teknoloji konularında işler üretmektedirler ve böylece
güncel konuları tartışma imkanı elde etmektedirler. Bu çalışmalar arasında
fotoğrafın ontolojisi üzerine düşünmeye sevk eden soyut ve kavramsal çalışmalar
da önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmada kamerasız fotoğraf
tekniklerinin kısa tarihi anlatıldıktan sonra, kamerasız fotoğraf tekniği ile
üretim yapan çağdaş fotoğrafçılar betimleyici yöntem ile incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kamerasız Fotoğraf, Fotogram, Fotojenik Çizim,
Çağdaş Fotoğrafçılar, Fotoğrafın Ontolojisi.