Sağlık toplumlararası ilişkiler içinde ve toplumsal bir olgu olarak sosyolojinin konusudur. İktidarın heryerdeliği insanın toplumsal var oluşundan biyolojik var oluşuna kadar denetimini, düzenlemesini ve yeniden üretimini beraberinde getirmiştir. İktidar sağlıklı yaşam ya da sağlıklı toplum gibi belirli kavramlar yoluyla toplumu düzenleyerek yeniden üretebilmekte ve kendini meşrulaştırmaktadır. Dolaşıma sokulan sağlık ideolojisi ve kurumları insanın toplumsal ve biyolojik olarak denetim altına alınmasını sağlamaktadır ve böylece insan üzerinde tahakküm kurularak hedeflendiği gibi sistemle uyumlu olarak biçimlendirilmektedir.

Aydınlanma sonrası bilim anlayışı ve sanayileşmeyle yeni bir sürece giren sağlık anlayışı Batının kendi tarihsel koşulları sonucu ortaya çıkmıştır ve kendi yapısının sınırlılığı içinde değerlendirilmelidir. Ancak genel olarak Batının ortaya koyduğu sağlığa bakış açısı; Batı dışı toplumları da içine almakta ve evrenselleşmektedir. Sağlıkla ilgili düzenlemeler ve uygulamalar Batının kendi yapısının kapitalist temelde ürettiği politikalar temelinde oluşturulmaktadır. Bu bağlamda sağlık sorunları doğallıktan kopuk yapay bir şekilde ortaya çıkmaktadır ve iktidarın diğer bir deyişle kapitalist sistemin kendini yeniden sürekli olarak üretmesine yaramaktadır. Bu anlayış Batı dışındaki toplumların Batıyla aynı sorunlara sahip olmadıkları halde sanki aynı tarihselliği yaşamışlar ve aynı yapıya sahipmiş ve bunun sonucunda aynı sorunlara sahip oldukları gibi bir algı oluşturmaktadır. Oysaki Batı dışı toplumlar sisteme sağlık üzerinden sadece üst yapısal olarak diğer bir deyişle sömürülen olarak eklemlenmektedirler.

Batı kendi tarihselliği içinde, kendine özgü yapısında ulaşılan sanayileşmenin sonucunda, üretim biçimine bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkları evrenselleşmiştir. Bu hastalıklarla ilgili beslenme alışkanlıkların yeniden düzenlenmesi ve ilaç kullanımı evrensel olarak özendirilmiştir. Kısaca Batı kendine ait birçok sağlıkla ilgili yapay sorunu ve çözümü tüm dünyaya da yaymaktadır, bunu yaparken kendi kurduğu uluslararası kurumlar üzerinden örgütlenmesini gerçekleştirmekte ve kendi egemenlik ilişkilerini hem kendi içinde hem de dışında üretmektedir. Bu çalışmanın amacı Batının önce kendi insanını sonra kendi dışında kalan diğer bir deyişle Batı dışı toplumları kapitalist sistemle uyumlu bir şekilde sağlık kavramı üzerinden nasıl denetlediğini ve üzerinde iktidar kurduğunu göstermektir.

Anahtar Kelimeler: Sağlık Sosyolojisi, Batı Egemenlik İlişkileri, Sağlık Sistemi, Kapitalizm