Kaybolmuş Bir Divriği Kedisine Ağıt: Şihâbî’nin Pisi Mersiyesi


Creative Commons License

ÇELİK B.

Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , cilt.5, sa.4, ss.2084-2103, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 5 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.34083/akaded.1016845
  • Dergi Adı: Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.2084-2103
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Edebiyat terimi olarak “ölen birinin ardından duyulan üzüntüyü dile getirmek, o kişinin iyi taraflarını anlatmak üzere yazılmış lirik şiirler” manasına gelen mersiyeler her ne kadar gerçek şahıslara yazılmış ise de şehir ve hayvanlara yazılan mersiyeler de bulunmaktadır. Arap edebiyatında Ebu Nüvas'ın öldürülen av köpeğine ve İbnü'l-Allâf'ın komşuları tarafından öldürülen kedisine yazdığı mersiyeler ilk hayvan mersiyesi örnekleridir. Bu yazının konusu olan Şihâbî’nin Pisi Mersiyesi Me’âlî’nin yazdığı “Mersiye-i Gürbe” ve Nâmık Kemâl’in Sadrazam Mahmud Nedim Paşa’yı hicven yazdığı “Hırre-nâme”si ile birlikte Türk edebiyatında bilinen üçüncü kedi mersiyesidir. Hayatı hakkında biyografik kaynaklarda bilgi bulunmayan ancak 16. yüzyılda yaşamış olduğu düşünülen Şihâbî -Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’sinde tüm kedilerden üstün tuttuğu- Divriği cinsi kedisinin kaybolması veya çalınmasının ardından bu mersiyeyi kaleme almıştır. Makalenin giriş bölümünde kedilerle alakalı genel bilgiler verildikten sonra Türk edebiyatındaki hayvan mersiyelerine değinilmiş, ardından Şihâbî’nin hayatı ve eserlerine dair bilgiler değerlendirilmiştir. Son olarak şairin Mersiye-i Pisi’si incelenip çeviri yazılı metni sunulmuştur.
As a literary term, elegies, which mean "lyric poems written to express the sadness felt after someone who died and to tell the good sides of that person", although they are written to real people, there are elegies written to cities and animals. In Arabic literature, Abu Nuwas's elegy to a hound dog killed and Ibn al-Allaf's cat killed by his neighbors are the first examples of animal elegies. Pisi Mersiyesi (Elegy of Kitty) of Şihâbî is the third cat elegy known in Turkish literature, together with Me'âlî's "Mersiye-i Gurbe" and Nâmık Kemâl's "Hırre-nâme" which satirized Grand Vizier Mahmud Nedim Pasha. Şihâbî, whose life is not known in biographical sources, but is considered to have lived in the sixteenth century, wrote this elegy after the loss or theft of his Divrigi cat, which Evliya Chalabi held superior to all cats in his Travelogue. In the introduction part of the article, after giving general information about cats, animal elegies in Turkish literature are mentioned, then information about Şihâbî's life and works is evaluated. Finally, the poet's Kitty Elegy was examined and the its transcripted text was presented.