Akademik Veri Yönetim Sistemi
XVIII. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu 2017, Trabzon, Türkiye, 05 Ekim 2017, ss.185
Amaç: Risk değerlendirmesi, üretim sistemlerinde çalışanların sağlık ve güvenlik seviyesini geliştirmek için hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada, üretim sistemlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve geliştirilmesi için risklerin tanımlanması, analiz edilmesi ve değerlendirmesini sağlayan bir risk değerlendirme yöntemi tanıtılmaktadır. Yöntem: Üretim sistemlerindeki riskleri değerlendirmek için çeşitli yöntemler literatürde bulunmaktadır. Söz konusu yöntemlerin, uygulanması, risk skorlarının hesaplanması ve bu skorlar doğrultusunda düzeltici eylemlere karar verilmesi hususlarında zayıflıklar bulunmaktadır. FMEA (Failure Mode and Effect Analysis) yöntemi, risk değerlendirme çalışmalarında sıklıkla tercih edilen bir yöntem olup, risklerin tanımlanması ve risk skorunun elde edilmesinde kullanılan olasılık, şiddet ve farkedilebilirlik değerleri karar vericiler tarafından atanmaktadır. Söz konusu değerler uzmanın bilgi ve tecrübesine göre değişebilmekte, aynı hata türü için farklı risk skorları elde edilebilmektedir. Bu durum, FMEA yöntemini zayıf kılan, literatürde de fikir birliğine varılmış bir husus olarak değerlendirilmektedir. BIFPET (belief in fuzzy probability estimation of time) ise faaliyetlere/faktörlere ait değerlerin tahmin edilmesinde “inanç” adı verilen fonksiyonları kullanan bulanık mantık temelli bir yöntemdir. BIFPET sayesinde, karar vericilerin karar sürecine etkin katılımı sağlanabilmektedir. Bu çalışmada, FMEA yöntemindeki zayıflığı gidermek üzere BIFPET’in FMEA ile entegre kullanıllanan bir risk değerlendirme yöntemi önerilmektedir. Bulgular: Önerilen yöntemin uygulaması, jeotermal enerji tesisindeki riskleri değerlendirmek için hipotetik olarak gösterilecektir. Sonuçlar ise Kalsik FMEA metodu ile karşılaştırmalı olarak sunulacaktır.
Sonuç: Klasik FMEA yöntemi ile elde edilen risk skorlarına göre, önerilen yöntem ile elde edilen risk skorlarının gerçek durumu daha güçlü yansıtması beklenmektedir. Düzeltici eylem planlarının oluşturulmasında risk derecelerinin doğru tanımlanmış olması, riskin ortadan kaldırılması veya etkisini azaltılması için önemlidir. Böylece, kazalar nedeniyle işletmenin uğrayacağı mali kayıpların önüne geçilmesi mümkün olabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Risk Değerlendirmesi, BIFPET, FMEA, İş Sağlığı ve Güvenliği, Üretim Sistemleri
JEL Kodu: G32, K32, P23