Akademik Veri Yönetim Sistemi
MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ, cilt.32, ss.211-238, 2015 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada, Türkiye’de 2011 yılında yapılan sosyo-ekonomik
gelişmişlik endeksi çalışması, coğrafi ağırlıklı regresyon modeli ile
incelenmektedir. Çalışmada, büyüme, kalkınma ve sosyo-ekonomik kalkınma
kavramları karşılaştırılarak ele alınmaktadır. Bu kavramların sonucunda
ortaya çıkan gelişmişlik ve az gelişmişlik olguları açıklanarak az gelişmişliğin
problematik yapısı vurgulanmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler başta olmak
üzere tüm ülkelerde az gelişmişlik problemi bulunmaktadır. Karar vericiler bu
problemi aşmak üzere çözüm önerileri geliştirmektedirler. Bu önerilen sağlam
bir zeminde inşası için ise mevcut durumun analizi sosyo-ekonomik gelişmişlik
endeksi ile yapılarak, gelişmişlik ve az gelişmişlik yapısı tespit edilmektedir.
Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye’de de bu çalışmalar yapılmaktadır. Bu
konudaki son çalışma 2011 yılında yapılan Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik
Endeksi çalışmasıdır. Bu çalışmada 8 başlık altında toplam 61 gösterge
kullanılarak illerin gelişmişlik puanı hesaplanmıştır. Ancak bu değişkenlerden
hangisini illerin gelişmişlik puanını ne oranda açıkladığına dair bir analiz bu
çalışmalar kapsamında bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmada
değişkenlerin illerdeki gelişmişlik puanını açıklama oranları coğrafi bilgi
sistemleri programı kullanılarak coğrafi ağırlıklı regresyon modeli ile analiz
edilmektedir. Çalışmada, bahsedilen 61 göstergeden 8 gösterge kullanılarak
değişkenlerin gelişmişlik puanını açıklama oranlarının coğrafi olarak ne
şekilde farklılaştığı incelenmektedir. Sonuç olarak, değişkenlerin gelişmişlik
puanını açıklama oranlarının her noktada aynı olmadığı bulgusuna
varılmaktadır. Genel anlamda ekonomik göstergelerin gelişmiş illerdeki
gelişme puanını açıklama oranının, sosyal göstergelerin ise az gelişmiş illerdeki
gelişmişlik puanını açıklama oranının daha yüksek olduğu görülmektedir
In this paper, the socio-economic development index research was
prepared in 2011 is examined with geographically weighted regression model.
In this study, growth, development and socio-economic development concepts
are discussed in comparison. Emerging as a result of these concepts,
development and underdevelopment cases are explained and the problematic
structure of being underdevelopment is emphasized. In all countries, especially
developing countries are facing the problem of underdevelopment. Decisionmakers develop proposed solutions to overcome these problems. To create
solid foundation for suitable policies, current situation analysis have done with
the socio-economic development index and the quality of development or
underdevelopment structure have been confirmed. As a developing country,
these studies are carried out in Turkey. Recent study on this subject is the
Report of the Socio-Economic Development Index in 2011.In this report,
development scores of provinces are calculated by using total 61 indicators
under 8 heading. However, there is not an analysis about which and what
extend these variables explain to development of provinces points in the context
of this study. Therefore, in this study the ratio of variables to explain the
provinces development are analysed by geographic information systems
programme and geographically weighted regression model as a method. In this
study, 8out of 61 indicators are used and case of how these different indicators
explain the development rates geographically are examined. As a result,
findings indicates that the explaining rate of variables to development scores is
not same at all units. In general, it can be said that the explaining rate of
economic indicators to development index is dominant in developed provinces
while explaining rate of social indicators to development index is dominant in
underdeveloped provinces