Hermeneutiğin Evrimi, Kesitler


Creative Commons License

Taşdelen V.

Hece, Ankara, 2008

  • Yayın Türü: Kitap / Ders Kitabı
  • Basım Tarihi: 2008
  • Yayınevi: Hece
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

 

Hermeneutik, Batı kültürünün en eski ve en köklü konularından biridir. Öyle ki, yüzyıllardan beri felsefe, filoloji, sanat, teoloji, hukuk ve bilim açısından, bu kültürü besleyen ve zenginleştiren ana temalardan biri olmuştur. Bir yorum sanatı, bir metin kritiği, bir tefsir anlayışı, bir bilme yöntemi, bir anlama kuramı olarak tarih içinde farklı nitelikler kazanmış, Schleiermacher ve Dilthey’la birlikte kendi tarihi içindeki en büyük sıçramasını gerçekleştirerek insan dünyasına ait ifadeleri anlamanın sanatı ve bilimi haline gelmiştir. Daha sonra başta Heidegger, Gadamer, Habermas, Derrida, Ricoeur gibi çağdaş düşüncenin ana eksenini temsil eden birçok filozofta karşılık bulmuş, felsefi, sanatsal ve varoluşsal açılımlara kavuşmuştur. Yirminci yüzyılın ikinci yarısından, özellikle de son çeyreğinden itibaren yeniden kültür ve düşünce dünyasının öne çıkan konularından biri haline gelmiş, sanattan politikaya, bilimden felsefeye, ilahiyattan eğitime varıncaya değin pek çok alanda, konuların tartışılma ve ele alınış biçiminde etkili olmuştur.

Hermeneutik zaman içinde farklı anlamlar kazanmış, farklı kılıklara bürünmüştür. Onu değişmez bir tanımın içine almak, tekdüze bir gelişim çizgisi içinde görmek yanıltıcı olacaktır. “Hermeneutiğin evrimi” gibi bir başlık, devasa bir yükün altına girmek anlamına gelir; üstelik kendi içinde bir o kadar da büyük bir iddia taşır. Başlığa “Kesitler” sözcüğünü eklemekle sorumluluğumuzu kısmen de olsa taşıyabileceğimiz makul bir düzeye çektiğimizi ümit ediyoruz. Hermeneutiğin Evrimi adlandırmasındaki keskin ve otoriter ifadeyi yumuşatarak sanki yükü kendi sırtına alan bu sözcük, beklide başka hiçbir yerde bu kadar anlamlı ve içtenlikli durmamıştır. Dolayısıyla Hermeneutiğin Evrimi, “Kesitler” başlığını taşıyan bu çalışma, hermeneutik konusunda genel bir bakış açısı vermeyi değil, daha çok ele aldığı örneklerle bu süreçten kesitler sunmayı amaçlıyor. Ele alınan kesitlerin, hermeneutiğin günümüze doğru evrimini yansıtacak örneklerden seçilmesine özen gösterilmiştir. Bu kapsamda etimolojik ve tarihsel bir bakıştan sonra ele aldığı hermeneutik düşünürlerle hermeneutiğin tarih içindeki seyrini yansıtmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, insanî-tarihsel alanı çağdaş bilimin gündemine metodolojik bir sorun olarak getiren Giambattista Vico’nun tarih anlayışı, Johann Martin Chladenius’un rasyonel hermeneutiği, Friedrich Schleiermacher’in genel hermeneutiği (romantik hermeneutik), Wilhelm Dilthey’ın Yöntembilimsel hermeneutiğ, Martin Heidegger’in Varoluşçu hermeneutiği, Hans-Georg Gadamer’in felsefi hermeneutiği, Jürgen Habermas’ın eleştirel hermeneutiği çalışma içinde yer almakta, son olarak da postmodernizm ve hermeneutik ilişkisi incelenmektedir.