Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. Ulusal Biyomühendislik Öğrenci Kongresi, İstanbul, Türkiye, 05 Nisan 2018, ss.39
Kanser immünoterapisinde kullanılan aşılar, kanser tedavilerinde umut verici bir terapötik yaklaşımı göstermektedir. Aşılar, esas olarak, endojen olarak işlenmiş tümör antijenlerini tanıyan ve İnsan Lökosit Antijen Sınıf-I molekülleri (HLA class-I) ile bağlantılı hücre yüzeyi üzerinde sunulan bağışıklık sisteminin (sitotoksik T-lenfositler (CTL)) aktivasyonunu amaçlamaktadır.1 T lenfositler tarafından tanınan tümör antijenleri, peptidler aracılığıyla kanser hastaları için bağışıklık sisteminin güçlü bir şekilde immün yanıt oluşturulmasını sağlamaktadır.2
Tümör hücrelerinin tümünde genel anlamda 2 antijen türünde ekspresyonu vardır; (i) tümörle ilişkili antijenler (TAA) ve (ii) mutasyon türevli antijenler (neoantijenler). Aşılama için gereken peptid tasarımı, antijenleri taklit etmek üzere kurulmuştur ve bu iki antijen türüne dayanır. Peptid temelli aşılar, antijen benzeri peptid sunumuyla konakçı bağışıklık sisteminin aktivasyonu sağlaması nedeniyle “aktif kanser immünoterapileri” olarak tanımlanmaktadır. Peptid aşıları genel anlamda (i) çok değerlikli uzun peptid, (ii) CTL ve yardımcı-epitoplardan oluşan multi-peptid, (iii) kokteyl peptid, (iv) hibrid peptid, (v) kişiselleştirilmiş peptid ve (vi) peptidle yüklenen (aktive edilen) dendritik hücre aşıları olarak gruplandırabilir.
Küresel Kanser Gözlemevi (GCO) 2017 verilerine göre, Türkiye’de, akciğer kanseri en yüksek ölüm oranına sahip kanser türüdür (erkeklerde %32, kadınlarda %16,4). Bu sorunu çözmek için, Akciğer kanseri aşıları, özellikle küçük hücreli olmayan akciğer kanserine (NSCLC) yönelik aşılar geliştirilmeye devam etmektedir. Peptid temelli birçok aşı klinik çalışma sürdürülmekte olup, bunların bazıları faz III çalışmalarına kadar ulaşmıştır. Olumlu sonuçlar tek bir antijenin değil çoklu akciğer kanseri antijenlerinin (MAGE-3, BLP25, LY6K vb.) bir arada kullanılmasıyla gerçekleştiği gözlemlenmiştir. Günümüzde, peptid temelli aşı yanıt oranı % 20'den fazla olmamasına rağmen, özellikle dendritik hücreli peptid temelli aşılar olmak üzere diğer peptid temelli aşılar da bu alanda yeni araştırmanların ilgi odağı olmuştur ve gelecekte olumlu sonuçlar vaat etmektedir.