Akademik Veri Yönetim Sistemi
TMMOB 7. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, Ankara, Türkiye, 3 - 05 Ekim 2022, ss.1-4
Bu çalışma akarsular için ülkemize özgü genel bir hidromorfolojik değerlendirme yaklaşımı oluşturmayı amaçlamaktadır. Bunun için ilk olarak akarsu hidromorfolojisinin değişmesine neden olan unsurların SÇD’ye uygun olarak belirlenmesi hedeflenmiştir. Akabinde, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, hidromorfolojik değişimlerin izlenmesine yönelik Türkiye özelinde geçerli bir izleme sistematiğinin geliştirilmesi ve ardından değişim düzeyini ortaya koymak için bir karar destek aracı (KDA) oluşturulması hedeflenmiştir. Uygulama çalışması, sanayi ve endüstrileşmenin yoğunlaştığı bir bölge olan, Kocaeli ili sınırında yer alan ve Marmara Denizi'ne dökülen Çayırova-Saz havzasında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk bir yıllık sürecinde düzenli olarak arazi gezileri yapılmış, aylık ve günlük olarak araziden ve dere kollarından hidromorfolojik değişim için saptanan ölçütlere yönelik, veriler toplanmıştır. Hidromorfolojik değişimi referans olarak kabul edilen bir düzeye göre ortaya koyabilmek adına çalışmanın gerçekleştirildiği Çayırova-Saz havzasının eski tarihli mekânsal arşiv verileri kullanılmıştır. Eski tarihli uydu görüntüleri, hava fotoğrafları, ortofotolar ve topografik harita verileri incelenerek toplanan tüm veriler Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında yapılandırılmıştır. Elde edilen verilerin büyük kısmı topografik harita altlığından doğrudan alınmış ya da veri işleme yöntemleri kullanılarak türetilmiştir. Bunların yanında havzadaki toprak sınıfları jeoloji haritalarından ve araziden toplanan örnekler numuneler analiz edilerek belirlenmiştir. Akarsuyun su kalitesine ilişkin veriler, çevre mühendislerinin topladıkları numuneleri yerinde değerlendirmesi ve laboratuvar ortamında gerçekleştirdikleri analizler ile elde edilmiştir. Bulunması güç bazı ölçütlere yönelik referans veriler ise oluşturulan hidrolojik modeller üzerinden türetilmiştir. Çalışmanın son aşamasında elde edilen veriler üç farklı CBS tabanlı KDA yaklaşımı kullanılarak değerlendirilmiş ve Çayırova-Saz dere kolları için hidromorfolojik değişim düzeyi belirlenmiştir.