Akademik Veri Yönetim Sistemi
Docomomo_Tr Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları XVII 12-13 Kasım 2021 Çevrimiçi, İstanbul, Türkiye, 12 - 13 Kasım 2021, ss.79
Madencilik faaliyetleri ile özdeşleşen Zonguldak kenti, sadece kömür üretimine değil üretime dayalı yan tesisler ve üretime
dair eğitim faaliyetlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Bu anlamda sadece kentin değil Türkiye Cumhuriyeti’nin de ilk yüksek
okullarından biri olan Zonguldak Maden Teknisyen Mektebi, erken Cumhuriyet dönemine dair hem eğitim içeriği hem de
fiziksel özellikleri ile örneklem oluşturmaktadır. Arziyat Çalışma Evi (jeoloji derslikleri ve atölyeleri) olarak inşa edilen eğitim
yapısı 1949-61 yılları arasında Zonguldak Maden Teknik Mektebi olarak hizmet vermiştir. Süslemeler, kemerler ve kitabeler
ile geç Osmanlıya dair izleri yansıtırken; beşli kütle biçimlenişi, cephede geniş açıklıklar, geniş saçaklar vb. yapısal öğeler ile
de modern kimlik nitelikleri göstermektedir. Yapı ulusal bir mimari kimliğin oluşmasına giden süreçte eski ve yeniye dair farklı
mimari yaklaşımları bünyesinde bulundurması bakımından özgün bir değerdir.
Yapı Yayla Mahallesi, 357 ada, 57 parselde yer almakta olup, 2 katlı betonarme ve kagir karma taşıyıcı sisteme sahiptir. Zemin
+ 1 katlı, dikdörtgen formunda, kırma çatılı betonarme bir yapıdır. Ortadaki kemerli, firuze çini karo kaplı giriş bölümü anıtsal
bir girişi ifade etmektedir. Cephe açıklıkları üzerinde ve iki kat arasında yer alan kat silmeleri, yapı cephesini dinamik
kılmaktadır. Üst kat cephe açıklıkları dikdörtgen formlu iken, zemin kat açıklıklarında kemerli bir yapı tercih edilmiştir. Binanın
giriş cephesinde yer alan kitabede yapının açılış tarihi (1927) ve “Arziyat ve Çalışma Enstitüsü” ifadesi yer almaktadır. Yapı
hizmet vermeye başlamasından bugüne kadar minör değişimler geçirmekle birlikte büyük oranda orijinalliğini korumaktadır.
Bu anlamada değişen öğeler; pencere kayıtları, bazı iç mekân kaplamaları, döküm demir parmaklık eklentileri olarak
sıralanabilir. Günümüzde zamana ve kullanıma bağlı iç mekân ve cephede bazı sıva deformasyonları gözlemlenmektedir.
Maden Teknisyen Mektebi iki farklı mimari dönemin tasarım yaklaşımlarını eş zamanlı barındırması anlamında bir geçiş
dönemi yapısı olarak değerlendirilebilir. Bu melez yaklaşım, yapının özgün değerini oluşturan temel faktörlerden biridir.
Konut, eğitim, sağlık vb. gibi çeşitli fonksiyonel ihtiyaçlara karşılık veren modern bir yerleşke olarak; Yayla Mahallesi’nin ilk
eğitim odaklı örneğini teşkil etmektedir. Yapı Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 25.04.1989 tarih ve 787
no’lu kararı ile tescil edilmiş olup, Yayla Mahallesi, Koruma Amaçlı İmar Planı ve Kentsel Sit Alanı sınırları içinde yer almaktadır