Felsefi Metin - Edebi Metin

Creative Commons License

Taşdelen V.

Beyaz Gemi, sa.25, ss.13-16, 2011 (Hakemsiz Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2011
  • Dergi Adı: Beyaz Gemi
  • Sayfa Sayıları: ss.13-16
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Edebiyat ve felsefe ilişkisi konusunda öncelikle şunu söyleyebiliriz: Felsefe bir düşünme tutumu olarak henüz ortaya çıkmamışken de edebiyat vardı. Bazı edebiyat kuramları, eski zamanlarda insanların sözdeki etkileyicilik özelliğini artırmak için şiirsel bir tarzda konuştuklarını, dolayısıyla şiirin en eski söz sanatlarından biri olduğunu söyler. İlk filozoflar da eserlerini şiir tarzında yazmışlardır. Şiirden nesre geçiş, düşüncenin ifadesine imkân tanıdığı için nesri şiirden daha ileri, daha üst bir aşama olarak görenler de vardır. Felsefe rasyonel bir çabadır, evrenin, vardığın, hayatın rasyonel, sistematik, derinlemesine sorgulanması, araştırılması ve bunun bir düşünce geleneği içinde yapılandırılmasıdır. Buradan bakıldığında felsefe, edebiyatın hissiliğinden, tekilci yapısından akılcı, rasyonel ve kavramsal açıklamalara geçişi ifade eder.

Ama şu bir gerçek ki, insan varlığı sadece akıldan, bilgi ve kavramdan ibaret değildir. Onun bir gönül boyutu, duygu boyutu da vardır. Akıl ve duygu, insani bütünlüğü oluşturan öğelerdir. Edebiyat ve felsefe de işte bu iki insani özelliğin açılımı, yansıması ve ifade bulmasıdır. Dolayısıyla insan var oldukça edebiyat da, felsefe de var olacaktır. Çünkü onları üreten insan varlığıdır; insanın duyguları, ilgileri ve meraklarıdır. Felsefenin ve edebiyatın insanın varlık bütünlüğünde, insanın varlık bütünlüğünün de felsefe ve edebiyatta bir karşılığı vardır. Bu karşılık onlardaki “anlam” boyutunu oluşturur.

Her yazı metin değildir. Metin, bir alanda, o alanın yazı özelliklerini yansıtan, özgün ve kalıcılık değeri olan yazılara denir. Bir yazının metin özelliği taşıyabilmesi için, kendi alanının ölçütlerine uygun olmasının yanında alana özgün katkılar sunabilmesi de gerekir. Edebiyat, sanat ve felsefe, bu metinlerle, bu metinler sayesinde gelişir, varlık kazanır. Onların dışında ne felsefe, ne de edebiyat vardır. Bu makale, felsefi metin ile edebi metin arasındaki farkı ortaya koymaya çalışacaktır; bu farklar konusunda bazı saptamalarda bulunacaktır. Bu makale felsefe ve edebiyat arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyacak, bu şekilde felsefi metin ve edebi metin kavramlarını netleştirmeye çalışacaktır.