Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd International Conference on Engineering and Applied Natural Sciences (ICEANS 2023), Konya, Türkiye, 14 - 17 Ocak 2023, ss.357-369
– Beton doldurulmuş çelik tüplü kolonların kullanımı son yıllarda köprü ve yüksek katlı yapılarda
giderek artmaktadır. Beton ve çelik tüpün beraber kullanılmasıyla eksenel yük altında betonun yanal
deformasyonu sınırlandırılmakta ve çelik tüpte oluşacak lokal burkulmalar engellenmektedir. Bu çalışmada
beton doldurulmuş dairesel kesitli çelik tüplü kolonların eksenel yük taşıma kapasitesinin hesabına ilişkin
bir bağıntı türetilmiştir. Bağıntı türetme işlemi son yıllarda yaygın olarak kullanılan makine öğrenimi
algoritmalarından gen ifadesi programı ile gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, literatürden derlenmiş 1865
deney verisi %75’i öğrenme ve %25’i doğrulama olmak üzere iki ayrı veri setine bölünmüştür. Bağıntının
türetilmesinde çelik tüpün çapı (𝐷), çelik tüpün kalınlığı (𝑡), deney numunesinin boyu (𝐿), çelik tüpün akma
dayanımı (𝑓𝑦) ve silindirik beton basınç dayanımı (𝑓𝑐
′
) parametreleri kullanılmıştır. Elde edilen bağıntı
varolan yönetmelik ve farklı araştırmacıların önerdikleri bağıntıların sonuçları ile karşılaştırılmıştır.
Karşılaştırmada istatiksel parametreler olarak 𝑅
2
(Belirleme Katsayısı), Cov (Kovaryans), M (Ortalama
Değer), SD (Standart Sapma), MAPE (Ortalama Mutlak Yüzde Hata) ve RMSE (Hata Kareler Ortalamasının
Karekökü) değerleri kullanılmıştır. Yapılan karşılaştırmalar sonucu türetilen bağıntının istatistiksel olarak
𝑅
2=0.988, Cov=0.190, M=1.023, SD=0.194, MAPE=12.946 ve RMSE=362.122 değerleri ile en güvenilir
bağıntı olduğu görülmüştür. Ayrıca çalışmada türetilen bağıntıdaki parametrelerin etkinliğini ortaya
çıkarmak için bir parametrik çalışma ve duyarlılık analizi yapılmıştır. Sonuç olarak türetilen bağıntıdaki en
etkin parametrenin çelik tüpün çapının olduğu anlaşılmıştır.