4x4 arazi taşıtı için yeni bir takviye vites kutusunun dinamik analizi ve ömür değerlendirmesi


KILIÇ O., ÇİVİ C., Tahralı N.

Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt.25, sa.2, ss.614-633, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Arazi aracının arazi şartlarında çekiş gücünün artırılması istendiğinde, takviye vites kutusu aracılığıyla araca çekiş gücü ve hız kazandırılmaktadır. Bu çalışmada, hareket aktarımı, dişli ve mil tasarımı açısından bir 4x4 arazi aracı takviye vites kutusu özgün bir şekilde tasarlanmıştır. Bu tasarımda, statik ve dinamik kuvvetlerin etkisi ile çeşitli vites konumlarında eğilme (radyal), burulma (torsiyonal) ve titreşim analizleri yapılmıştır. Bu tasarımda ayrıca düşük hız(4L) ile yüksek hız(4H) olacak şekilde, iki hız durumu dikkate alınmıştır. Mil ve dişli çarklar için, arazi koşullarında çalışmaya elverişli, güvenirlik kavramı ile birlikte birikimli hasar teorisine göre, maksimum gerilme değerlerinde ömür hesaplamaları yapılmıştır. Hesaplamalar, Wöhler diyagramı ve Palmgren-Miner denklemlerine göre yapılmıştır. Gerilme ve şekil değiştirmelerinin hesaplamaları belirlenen emniyet katsayısına göre yapılmıştır. Bu değerler, motorun efektif gücü esas alınarak tespit edilmiştir. İşletme ortamındaki çeşitli vites konumlarında rezonans bölgeleri belirlenerek sonuçlar irdelenmiştir. Tasarımın rezonans bölgelerinin emniyetli bir şekilde geçirilebilmesi için işletme şartlarında gerekli önlemler ele alınmıştır.
When it is desired to increase the traction power of the all-terrain vehicle in off-road conditions, traction power and speed are gained by the transfer gearbox. In this study, a land vehicle transfer gearbox has been uniquely designed in terms of gear, shaft design, and motion transmission. In this design, bending (radial), torsion (torsional) and vibration analyzes were performed at various gear positions with the effect of static and dynamic forces. This design also considers two speed positions, low and high speed. For shaft and gear wheels, life calculations were made at maximum stresses according to the cumulative damage situation with the concept of reliability, suitable for the application in field conditions. Calculations were made according to Wöhler diagram and Palmgren-Miner equations. Calculations of stress and strain were made according to the determined factor of safety. These values were determined based on the effective power of the engine. Resonance regions were determined in various gear positions in the operating environment and the results were examined. In order to pass the resonance zones of the design safely, the necessary precautions in the operating conditions are discussed.