Alfabe Öğretiminde Değerler Eğitimi: Kaygusuz Abdal’ın Elifnâme Örneği

Harmancı M.

Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, sa.21, ss.279-298, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Kaygusuz Abdal, eserlerinde bir taraftan tasavvuf öğretisine,

tasavvufun değer ve ilkelerine yer verirken bir taraftan da insanın

manevi eğitimine katkıda bulunacak değerler silsilesini

aktarmayı amaçlar. Kaygusuz Abdal’ın tasavvuf düşüncesinde

önemli bir yer tutan harf telakkilerini, ilahi hakikat birliği

nazariyesi ekseninde ele aldığı “Der-Beyân-ı Elifnâme-i Kaygusuz

Sultan” başlıklı eseri de birçok değeri bünyesinde barındırır.

Günümüzden yaklaşık altı asır önce değerler konusunun

formel boyutlarının bugünkü düzeyde tartışılmadığı bir

kültürün, din ve ahlâk öğretisi üzerinden inşa ettiği bir donanımla

bu değerler dizgesini aktarır. Kaygusuz Sultan, Arap

alfabesinin her bir harfini madde başı gibi düşünerek harflerin

tasavvufi geleneğe dayalı karşılıkları üzerinde durur.

Bu çalışmada önce Kaygusuz’un harflere verdiği anlam

aktarılmış, sonra o gün ortaya çıkan kurgunun çağdaş karşılığı

tarafımızca yorumcu bir yaklaşımla ele alınmıştır. Metnin

çağrışım ve göstergeler üzerinden okunmasıyla bugün daha

belirgin biçimde evrensel bir değer dizgesini de içerdiği

düşüncesinden hareketle harfler yorumlanmıştır. Bu bağlamda,

bir tablo hazırlanarak Kaygusuz’un Elifnâme’sinde her bir harf

için yazdıkları tablonun sağında, bu ifadelerin bugün bizim için

ifade ettiği karşılığın yorumları tablonun solunda verilmiştir.

Çalışmada ayrıca Latin harfli alfabe öğretimi sürecinde çocuklar

için alfabenin her bir harfi ile bir evrensel değer öğretimi için

öneriler sunulmuştur. Ayrıca, yüzlerce yıl işlevsel biçimde

kullanılan sembol ve çağrışım ilişkisi üzerinden eğitim ve öğretim modelini kullanıyor olmamıza rağmen bugün bu alanın

işlevselliğini göz ardı ediyor olmamız sorgulanmıştır.

Kaygusuz Abdal, in his works, aims at transferring to

the Sufi doctrine of the Sufi doctrine, the values and

principles of Sufism, on the one hand, and the series of

values that will contribute to the spiritual education of

man. Kaygusuz Abdal's mysticism holds an important

place in case their thoughts, unity of divine truth in the

theory that dealt axis aldığı “Der-Beyân-ı Elifnâme-i

Kaygusuz Sultan”entitled also incorporates the work of

many values. About six centuries ago the values of the

values of the subject are not discussed at the present level

of a culture, religion and moral doctrine built on a hardware

that transfers this string of values. Kaygusuz Sultan

considers each letter of the Arabic alphabet as a matter of

substance and emphasizes on the mystical tradition-based

equivalents of letters.

In this study, the meaning given by Kaygusuz to the

letters will be given first, and then the contemporary

equivalent of the fiction that emerged on that day will be

handled by our commentator approach. We think that the

text contains a universal value string which is more

pronounced today with its recall and its readings. In this

context, a table will be prepared and the comments of the

equivalent of the expressions expressed by us today will be

given to the left of the table. The study will also present

suggestions for teaching a universal value with each letter

of the alphabet for children in the Latin alphabet teaching

and training model over the symbol and association

relationship, which is used functionally for hundreds of

years, it will be questioned that we are ignoring the

functionality of this field today.