Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, cilt.21, sa.1, ss.621-645, 2025 (Hakemli Dergi)
Özet
Özellikle son yüzyılda nüfus artışı ile doğal kaynak kayıpları, koruma-kullanma dengesinin göz ardı edilmesi ve hassas ekosistemlerin bozunumu, planlama stratejilerinin ne denli önemli olduğunu bir kez daha ortaya çıkarmıştır. Havzalar, bu değişimlerden etkilenen hassas yüzey birimleridir. Kendi içerisinde coğrafi sınırlara, alt havzalara, yüzey birimlerine ayrılmış olsalar bile barındırdığı makro ve mikro ölçekler arasında fiziksel, ekolojik ve biyolojik etkileşimin kesilmediği sisteme sahiptir. İç ve dış dinamikleriyle birbirinden etkilenen hidrografik havzalar içerisinde bulunan ‘Konya Kapalı Havzası’, içerdiği hassas karasal ve akuatik ortamlar ile ekosistem sürdürülebilirliğinin bozulduğu problemli alandır. Araştırmada ele alınan temel problem; Konya Kapalı Havzası bütününde, antropojen ve doğal nedenlerle oluşan ekolojik bozulmalardır. Günümüzde uygulanan planlama modelleri neticesinde havzanın kentsel büyüme odağı içerisinde kalması ve coğrafi karakteristiğine uymayan yanlış arazi kullanım kararları sonucu doğal dengenin bozunumu, havzada uygulanması gereken yeni planlama modeli arayışına sebep olmuştur. Bu nedenle içerdiği müdahale ölçekleri, ilkeler, analiz-sentez süreçleri ve ekolojik müdahale teknikleri ile öneri model olan ‘Ekolojik Temelli Havza Planlama’ yaklaşımının, havzanın fiziki planlanmasında sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için gerekli olduğu araştırmada vurgulanmakta ve uygulanmaktadır. Planlama modelinin uygulama aracı olan ‘Ekolojik Temelli Master Plan’ ile araştırma alanındaki ekolojik bozulmaya çözüm üretip, uzun süreli perspektiflerde planlamada ‘koruma’ yaklaşımının ön planda olmasına katkı sağlaması hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Havza, Ekolojik planlama, Konya Kapalı Havzası
Abstract
In the last century, population growth and natural
resource losses, ignoring the protection-use balance
and the degradation of sensitive ecosystems have once
again revealed the importance of planning strategies.
Basins are sensitive surface units significantly affected
by such changes. Although water basins are divided
into geographic boundaries, such as the sub-basins and
surface units, they function as systems where physical,
ecological, and biological interactions between macro
and micro scales remain uninterrupted. One of these
basins, namely ‘Konya Closed Basin,’ has a sensitive
terrestrial and aquatic environments that have
experienced significant ecological degradation,
threatening its ecosystem sustainability. The primary
issue addressed in this paper is the ecological
degradation basin, which has been driven by both
anthropogenic and natural factors. Current planning
models in the basin have led to the basin to become a
focus of urban expansion. Consequently, inappropriate
land-use decisions that do not align with the basin's
geographical characteristics have disrupted its natural
balance that makes it necessary to search for a new
planning model that can be implemented in the basin.
For t his r eason, i t i s e mphasized a nd a pplied i n t he
research that the ‘Ecological-Based Basin Planning’
approach, which is the recommendation model with
the intervention scales, principles, analysis-synthesis
processes, ecological intervention techniques are
necessary to ensure the sustainability of the basin in
the physical planning. As a tool for implementing this
planning model, ‘Ecological-Based Master Plan,’ aims
to address the ecological degradation in the study area
while promoting a long-term perspective that
prioritizes a ‘conservation’ approach in planning.
Keywords: Water basin, Ecological planning, Konya
Closed Basin