Ülkelerin Ölüm Nedenlerinin Kümeleme Analizi ile İncelenmesi


Gürler C., Çağlar M., Önay O.

39. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği Ulusal Kongresi, Ankara, Türkiye, 12 - 14 Haziran 2019, ss.54

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.54
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dünyanın farklı ülkelerinde yaşanan olaylar, hastalıklar, alışkanlıklar, sosyal ve özel yaşam gibi kavramların yanında yaşanılan ömrün kalitesi, sunulan maddi ve eğitime ulaşma imkânları, bireyin yaşı ve genetiği gibi daha birçok etkenin insan ömrü ve ölüm nedeni üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Buradan hareketle ülkeler arasında yaşanan ölümler açısından bir benzerlik olup olmadığı araştırma sorusu olarak belirlenmiştir. Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü (Institute for Health Metrics and Evaluation) verilerine göre 2015 yılında 54.15 milyon ölüm meydana gelmiş ve bu ölümlerin %71’i bulaşıcı olmayan hastalık, %20’si bulaşıcı, yeni doğan, beslenme hastalıkları ve kalan %9’u yaralanmalardan kaynaklanmıştır. Ayrıca ölümler yaşa göre gruplandığında, yaşanan ölümlerin %46’sını 70 yaş üstü, %27’sini 50-69 yaş grubu aralığında, %15’ini 15-49 yaş aralığında, %10’luk kısmını ise 5 yaş altı grup oluşturmaktadır. Yapılan çalışmada, farklı ülkelerdeki kişilerin çeşitli ölüm nedenleri dikkate alınarak ülkelerin gruplandırılması ve ölüm nedenlerinin ülkelerin İnsani Gelişme Düzeyine (İGD) göre farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Analizde; 168 ülke ve bu ülkelerin ölüm nedenlerini gösteren 28 farklı değişkenin 2015 yılı verileri kullanılmıştır. ¨Ülkelerin ölüm nedenlerine göre gruplanması amacıyla kümeleme analizinde, hiyerarşik olmayan kümeleme analizi yöntemlerinden k-ortalamalar yöntemi kullanılmış olup küme sayısı 6 olarak belirlenmiştir. Kümeleme analizinden sonra ülkelerin İGD’lerine göre hangi kümede yer aldıkları incelenmiştir. Ayrıca ölüm nedenleri ile ülkelerin İGD arasında bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır.