Akademik Veri Yönetim Sistemi
Elementary Education Online, cilt.18, sa.3, ss.990-1013, 2019 (Scopus)
Bu çalışmada amaç, sıbyan mektepleri ile okul öncesi öğretim programlarında değerler eğitimine nasıl yer verildiği ve buna yönelik çalışmaların neler olduğunu karşılaştırmalı olarak değerlendirip okuyucuya sunmaktır. Çalışmanın amacı kapsamında takip edilen yöntem tarihsel metottur. Bu amaç çerçevesinde çalışmada öncelikle sıbyan mekteplerinin eğitim-öğretim programlarına yönelik bir resim sunulmuştur. Daha sonra Tanzimat’la birlikte bu okulların öğretim müfredatında yer almaya başlayan ahlak dersleri ile bu derslere yönelik yazılan ahlak risalelerine yer verilmiştir. Sıbyan mekteplerinde hangi ahlaki değerlerin öğretildiğini somutlaştırmak adına yedi tane ahlak risalesi Osmanlıcadan günümüz Türkçesine transkripsiyon edilmiş ve bu risalelerde ele alınan ahlaki değerlerden bazılarına geniş bir şekilde yer verilmiştir. Diğer taraftan sıbyan mekteplerinde ahlaki değerler öğrencilere öğretilirken nasıl bir yöntem takip edildiği ve ahlaki değer öğretiminin ne zaman verilmesi gerektiğine dair bilgiler, ahlak risalelerin içerik ve biçim açısından değerlendirilmesi sırasında verilmiştir. Araştırmada ikinci olarak bugüne kadar hazırlanıp uygulanan okul öncesi öğretim programlarından hareketle Cumhuriyet’in ilanından bugüne okul öncesi öğretim programlarında değerler eğitiminin nasıl yer aldığı, değerler eğitimine yönelik ne gibi çalışmaların yapıldığı aşamalı bir şekilde verilmiştir. Bunun yanında değerler eğitiminin öğretmen eğitimi lisans programlarına nasıl yansıdığı, bu yansımaların öğretmenlere ne gibi beceriler yüklediği, okul öncesi öğretmenlerin değerler eğitimini çocuklara verirken uygulamada ne gibi güçlüklerle karşılaştığı ve bu güçlükleri aşmak adına neler yapılabileceği değerlendirilmiştir. Dolayısıyla çalışma, Cumhuriyet’ten önce değerler eğitiminin nasıl verildiğini ve o dönem toplum sahasında bozulmaların önüne geçmek için hangi değerlerin ağırlık kazandığını, Cumhuriyet sonrasından bugüne okul öncesi öğretim programlarında değerler eğitiminin nasıl yer aldığını karşılaştırmalı bir şekilde ortaya koyarak bugüne bir ışık tutmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre sıbyan mekteplerinde yoğun bir değer aktarımının olduğu, okul öncesi öğretim programlarında ise ilk zamanlarda değer eğitimine yer verilmediği, sonraki programlarda sınırlı sayıda değerin verildiği görülmüştür. Bunun yanında sıbyan mekteplerinde kaçınılması gereken davranışlara da yer verilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Değerler eğitimi, sıbyan mektepleri, okul öncesi öğretim programları, kök değerler
Abstract: This study aims to address values education at Sıbyan schools and pre-school departments and to provide a comprehensive and comparative assessment to the reader after looking at the related works. The methodology, within the context of article aim, is historical method. The main method here is document review. In this regard, we started the study by giving insights about the education and training programs of Sıbyan schools. Then, the moral classes and the leaflets about them have been examined which started to be included at the syllabus of these schools along with Tanzimat Reform Era in the Ottoman Empire. In order to figure out which moral values are taught at Sıbyan schools, we have transcribed seven moral leaflets from Ottoman Turkish to modern Turkish and some of the moral values obtained from these booklets were extensively scanned at this study. On the other hand, the information about the methods used at Sıbyan schools while teaching them and about when it is the best time to give moral values to the students was presented when we assessed the content and forms of these moral booklets. Secondly, with reference to pre-school education programs which prepared and applied until today, we gradually studied how the values education appeared at pre-school education since the proclamation of the Turkish republic and what kind of works conducted regarding values education. Besides that, we evaluated how values education affected teacher education graduate programs, what kind of skills the teachers at these programs gained through values education effects and in practice what problems do the teachers face whilst teaching the values and what to do to overcome these difficulties. Therefore, this study tries to shed a light on today, through comparatively investigating how values education given before the Turkish Republic, which values came into prominence to prevent the social deterioration at those times and how values education took part at preschool programs since the Republic. According to the results of the study, it is observed that there is an intense value transfer in sıbyan schools and in the early times, pre-school education programs are not included in the value education and in the following programs a limited number of values are given. Besides, behaviors that should be avoided in sıbyan schools were also included.
Keywords: Values education, sıbyan schools, pre-school curriculum, root values