Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. ULUSLARARASI BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ (UBAK), 12 - 13 Aralık 2020, cilt.1, sa.119, ss.149-150
Aristotales’in Poetikasından günümüze kadar gelen tüm tiyatro oyunlarının ve onların temsil mekanlarının dönemsel tiyatro kuramlarına göre şekillendiği bilinmektedir. Dramatik tiyatro kuramının benimsendiği o dönemlerde seyircinin oyuncu ile özleşleştiği dolayısıyla mekanla özdeşleştiği gerçeğini 20. yüzyıla gelindiğinde, Epik Tiyatro kuramının kurucusu Bertolt Brecht, yabancılaştırma efekti ile kökten sarsmıştır. Epik – Diyalektik kuram, politik sembollerle seyirciyi sürekli manipüle eden ve mekansal aidiyetsizliğinin farkındalığını diri tutan bir tarafta mekanı deneyimlemeye teşvik eder. Bugüne gelindiğinde ise Deneysel tiyatro kuramı 20. Yüzyıl ve öncesindeki keskin kuralları yumuşatır ve yeni söz söylemek için ‘deneyimleme’yi ön planda tutar. Bu çalışmada, John Gay’in kaleminden çıkan ve 1728 yılında yönetmen John Rich tarafından sahnelenen “Dilenciler Operası” müzikal oyunu, seyirci ve oyuncuların sahne mekanındaki devinimlerinin ve bu devinimlerin ürettiği mekanların günümüze değin geçirdiği değişimler aktarılmaktadır. Brecht’in ‘Üç Kuruşluk Opera’ ismiyle Epik tiyatroya uyarladığı bu oyunun yeni yönetmeni, 2016 yılında İKSV işbirliği ile İstanbul’a gelen ve aynı zamanda mimar olan Robert Wilson’dur. Metin ve karakterler aynı kalsa da dönemlerin ve kuramların değiştiği bu ortamda sahne mekanı da kendi karakterini değiştirmektedir. Bugün Deneysel tiyatro düşüncesi için mekan üreten Wilson, oyuncu bedenlerini mekanın üretim mekanizmalarından birine dönüştürdüğünü de eklemektedir. Bu çalışma; bir oyunun, üç dönemin, üç kuramcının ve üç ayrı mekansal üretimin, bedensel ve duyumsal temsil ile oyuncu ve seyirci bağlamında ‘trilojik bir deneme’ye dönüşümünü hikayeleştirir.
It is known that all theater plays and their spaces from Aristotle's Poetics to the present day are shaped according to periodic theater theories. In the 20th century, Bertolt Brecht, the founder of the Epic Theater theory, radically shaken the fact that the audience identified with the actor at that time when the dramatic theater theory was adopted. Epic - Dialectical theory encourages the audience to experience space with political symbols while constantly manipulating the audience and keeping alive awareness of spatial non-belonging. As for today, the Experimental theater theory softens the strict rules of the 20th century and before, and prioritizes "experiencing" to say new words. In this study, the musical play "The Beggars Opera", which was written by John Gay and staged by the director John Rich in 1728, the movements of the audience and the players on the stage and the changes that the spaces produced by these movements have been transferred to the present day. The new director of this play, which Brecht adapted to the Epic theater with the name "The Three Penny Opera", is Robert Wilson, who is also an architect who came to Istanbul in 2016 in cooperation with IKSV. Although the theater script and characters remain the same, the stage space changes its own character in this environment where periods and theories change. Wilson, who produces the space for the idea of experimental theater today, adds that he transforms the actor's bodies into one of the production mechanisms of the space. This work; It narrates the transformation of a play, three eras, three theorists and three separate spatial productions into a "trilogical experiment" in the context of bodily and sensory representation and player and audience.